مغول‌‌ستيزي عطاملك جويني در تاريخ جهانگشاي

Atamalek Joveyni’s Emnity with Mongols in Jahangoshay

اهميت تاريخ جهانگشاي جويني، به لحاظ تاريخي، بر كسي پوشيده نيست. قطعاً اصلي‌ترين ماخذ تاريخي براي بيان وقايع حمله مغول به ايران، تاريخ جهانگشاي است. نقل حوادث ناگوار و مصايب بي‌شماري كه بر ايرانيان آن روزگار رفته است، خوانندگان اين كتاب را به گونه‌اي تحت تاثير قرار مي‌دهد كه آتش آن دامن نويسنده كتاب را نيز مي‌گيرد و او را متهم به همكاري با مغولان مي‌كند. اين مقاله بر آن است تا اثبات كند كه عطاملك با هوشياري و تيزبيني، به خلق و ايجاد نوعي از گفتار دست زده است كه به وسيله آن، در عين فرمانبرداري از مخدومان خويش، وقايع حمله مغول را نيز، به دقت، ثبت و نگهداري كند و از سفاكي‌ها و خشونت‌هاي ايشان در ويراني سرزمينش سندي معتبر بر جاي گذارد. وي در ضمن نقل تاريخ، پرده از چهره مغولان برداشته و به شيوه‌هاي گوناگون، مغول‌ستيزي خود را نشان داده ‌است. نويسندگان اين مقاله كوشيده‌اند تا با مطالعه دقيق تاريخ جهانگشاي جويني، نگراني‌ها و انتقادهاي عطاملك را شناسايي و استخراج كنند و با طبقه‌بندي آنها ذيل دو محور «گزارش‌ها» و «روش‌ها» به بررسي و تحليل اين اثر بپردازند.

The importance of the historical side of Joveyni’s Jahangoshay, is clear to everybody. Definitely, the main historical reference that indicates the tragedies of Mongol’s invasion to Iran is Jahangoshay. Mentioning the numerous grievous and disastrous events which falls on those days Iranians, impresses the readership in the way that making the author guilty in accuse of assisting Mongols in their oppression.This article is trying to make clear that, the polyhedral language helps Atamalek to do what his masters want and taking side of them and at the same time, saves and records the tragic events of Mongol’s invasion by his cleverness and awarness. He disgraces the black veil of Mongols, meanwhile history narration, by using several tricks. The authors of this article are trying to identify and draw out Joveyni’s anxieties and his criticisms, by subtle studying and classifying under two main subjects: Reports and Methods.