بررسي برخي عوامل اكولوژيك موثر بر پراكنش گونه افراي كيكم (Acer monspesulanum) در جنگل‌هاي استان كرمانشاه

The study of some ecological factors on Acer monspesulanum distribution in Kermanshah forests

پراكنش گونه‌هاي گياهي در دنيا و وجود تنوع در هر منطقه به‌دليل ارتباط تنگاتنگ بين رستنيها با شرايط محيطي حاكم بر آن مي‌باشد كه نتيجه برهم‌كنش اثرات فيزيكي و بيولوژيكي است. به منظور بررسي نيازهاي رويشگاهي گونه ي افراي كيكم پس از شناسايي رويشگاههاي عمده اين گونه، پراكنش عمودي با تعيين حداقل و حداكثر دامنه ارتفاعي گسترش آنها مشخص گرديد. با توجه به جهت جغرافيايي و فرم زمين، قطعات نمونه 5 آري دايره‌اي شكل به‌طوري در نظر گرفته مي‌شدند كه در هر قطعه، گونه درختي مورد نظر حداقل بصورت اجتماعي (دسته‌اي يا گروه كوچك) حضور داشته باشد. براي كليه پايه‌هاي گونه مورد نظر، قطر برابر سينه يا قطر قطورترين جست (براي پايه هاي شاخه زاد)، ارتفاع كل، طول تنه و كيفيت تاج درخت (مستقيم و ميان رو، دوشاخه، چند شاخه و چنگالي) بررسي و يادداشت برداري شد. جهت انجام مطالعات خاكشناسي از مجموع تعداد حداكثر قطعات نمونه، طوري عمل شد كه از هر يك از حالات ياد شده (ارتفاع، جهت، فرم زمين و تكرار) حداقل يك پروفيل خاك تهيه گرديد. نمونه‌هاي خاك مورد آزمايشات روتين خاكشناسي واقع شدند. براي ورود اطلاعات از نرم افزارExcel و براي تجزيه وتحليل‌ها از نرم افزار PC-ORD نسخه 17/4 استفاده شد. نتايج حاصل از اين بررسي در مورد گونه افراي كيكم نشان داد كه جهت جغرافيايي اثر معني‌دار بر روي صفات؛ قطر برابر سينه، ارتفاع كل، طول تنه، طول تاج، سطح تاج و سطح مقطع برابر سينه نداشتند. در اين بين فرم زمين تنها با سطح تاج‌پوشش اختلاف معني‌دارنشان داد، به اين معني كه درختان واقع در دره‌ها داراي بيشترين سطح تاج‌پوشش بودند. بهترين وضعيت براي صفات مورد بررسي در دامنه شمالي و رنج ارتفاعي كمتر از 1500 متر و بدترين آن مربوط به دامنه غربي است. بافت خاك در رويشگاه كيكم سنگين تا متوسط است. اسيديته خاك در تمامي فرمهاي زمين و لايه‌هاي خاك كمي بالاتر از خنثي است.

The plant species dispersion in world and its variety in regions depend on close relationship between plants and environment conditions that is result of physical and biological interaction. This research aims are studying site demands and some quantitative and qualitative characteristics of Acer monspesulanum. By attention to geographic side and ground shape, 500 m2 circular plots were considered in a way in which the specific tree species is in a group shape. In order to soil study, some profiles were prepared in different positions and routine Pedology tests have been done. Software Excel and PC-ORD were used respectively to import and analyze the data. Results show that geographic side had no effect on DBH, height total, trunk length, crown length, crown surface and diameter breast height (DBH). Only farmland with crown have shown significantly different in this manner the trees in valleys have the widest crowns. The best situation about the characteristics were at northern sides and its worst situation related to western sides and the best growing position exist in trees at valleys.