دلالت‌هايي بر آزادسازي قيمت فرآورده‌هاي نفتي در ايران

Implications of Oil Products Price Liberalization in Iran

اين مقاله علاوه بر بررسي رابطه بلندمدت بين مصرف فرآورد ههاي نفتي و توليد ناخالص داخلي در چارچوب مدل سمت عرضه، به بررسي نحوه تاثيرگذاري آزادسازي قيمت فرآورد ههاي نفتي بر توليد ناخالص داخلي و مصرف اين فرآورده ها در چارچوب مدل سمت تقاضا طي دوره زماني 1350-1385 ) براي ايران مي پردازد. تكنيك اقتصادسنجي استفاده شده در اين پژوهش، رهيافت ) آزمون كرانه ها به همجمعي و مدل خود رگرسيوني با وقفه هاي توزيعي مي باشد. نتايج به دست آمده از مدل سمت عرضه بيانگر وجود رابطه عليتي بلندمدت يك طرفه از مصرف فرآورده هاي نفتي به توليد ناخالص داخلي با ضريب منفي مي باشد. اين نتيجه مشخصاً بر اتلاف فرآورد ههاي نفتي در كشور دلالت مي كند به اين صورت كه قيمت فرآورده هاي نفتي منجر به توجيه اقتصادي استفاده از تكنولوژي هاي ناكارامد، فرسوده و انرژي بر شده است. لذا افزايش مصرف فرآورده هاي نفتي به دليل تخصيص غيربهينه اين نهاده در بخ شهاي ناكارامد اقتصادي منجر به اتلاف اين نهاده و كاهش رشد اقتصادي خواهد شد. همچنين، در مدل سمت تقاضا نيز قيمت فرآورده هاي نفتي با ضريب مثبت بر توليد ناخالص داخلي و با ضريب منفي بر مصرف اين فرآورد هها در بلندمدت تاثيرگذار مي باشد. وجود رابطه معكوس قيمت فرآورده هاي نفتي با مصرف آنها و نيز تاثير مثبت قيمت فرآورده هاي نفتي بر رشد اقتصادي نشان مي دهد كه تصميم دولت مبني بر آزادسازي قيمت فرآورده هاي نفتي به سطح قيمت تمام شده گامي در جهت بهينه سازي مصرف و تخصيص كارامد اين فرآورده ها و در پي آن افزايش رشد اقتصادي كشور در بلندمدت مي باشد.

In addition to investigate the long-run relationship between oil consumption and GDP growth in a supply side model, this paper examines the effects of oil products price liberalization on it’s consumption and GDP growth in a demand side model in Iran. We use annual time series data covering from 1350 to 1385 in the ARDL Bounds test approach. The results of the supply side model show that there is a unidirectional running from oil products consumption to economic growth with a negative coefficient. This result indicates that low oil products prices led to the use of inefficient and out of date technologies, exhausted and energy intensity. The increased consumption of oil products due to non-optimal allocation of this input in the inefficient economic sectors will lead to the waste of it and reduce economic growth. Moreover, the results of the demand side model suggest the positive and negative impact of oil products price on GDP growth and oil products consumption, respectively. The inverse relationship between oil products prices with its consumption and the positive impact of oil products price on economic growth show that the governmentʹs decision to oil products prices liberalization is a step towards an efficient allocation of oil products, and an increase in the economic growth in the long-run