بررسي كارنامه فرهنگي ميسيونر هاي لازاريست فرانسه در ايران

Investigation of Cultural Activities of the French Lazariste Missionaries in Iran

فعاليّتهاي فرهنگي- آموزشي ميسيونر هاي لازاريست فرانسوي، بخشي از تاريخ فرهنگي ناشناخته دوره قاجار را تشكيل ميدهد كه بازتاب چنداني نيافته و مورد بررسي قرار نگرفته است. هييتهاي لازاريست (كاتوليكها) كه از پشتيباني سياسي- اقتصادي دولت فرانسه نيز برخوردار بودند، پس از ورود به ايران، از دوره محمّدشاه (1264 -1250هـ .ق.)، به برپايي نهادهاي فرهنگي و آموزشي خود پرداختند. اين نهادها عبارت بودند از مدارس، كليسا ها، چاپخانه ها، و نهادهاي ديگري كه فعاليّتهاي مذهبي و عرفي آنها، بويژه در مناطق غربي ايران، همچنان تا آستانه جنگ جهاني اوّل ادامه داشت. بررسي روند تاسيس اين نهاد ها و كمّ و كيف و محتواي آموزشي آنها كه به زبان فرانسه بود، بخشي از اين پژوهش را تشكيل ميدهد؛ از سويي، روي آوري لازاريستها به آموزش علوم جديد و زبانهاي اروپايي و نيز رويكرد بسياري از ايرانيان به زبانهاي فرنگي، بويژه فرانسه كه زبان فرهنگي- سياسي آن روزگار نيز بشمار ميرفت، سبب گسترش بيشتر اين نهادها و فعاليّتهاي آموزشي آنها در ايران گرديد؛ با اين همه، اين فعاليّتها با چالشهاي سياسي- اجتماعي گوناگوني نيز روبرو بودند كه بر كاركرد آنها تاثيرگذار مي شد. بررسي و تجزيه و تحليل اين چالشها و تاثيرات آنها و نيز ارزيابي نقاط قوّت و ضعف كاركرد فرهنگي لازاريستها بخش ديگري از اين پژوهش را تشكيل ميدهد.

The cultural relation between Iran and France was a result of the Russiansʹ wars against Iran. Hence, the cultural activities of the French Lazariste Missionaries, especially among the Christian society of Iran, make an important part of this relation and a portion of unknown history of the Qajar era that has not been much investigated and reflected. From Mohammad Shahʹs period (1250–1264 A.H.), the Lezariste Missionaries have begun to establish their cultural and educational institutions, such as many schools, colleges, printing-houses, churches, etc. especially in the western regions of Iran. This trend has continued until the threshold of the First World War. Therefore, the establishment of these institutions and the quality and quantity of their instructions that were in the French language, form a part of this study. The French language that was the most important diplomatic and cultural language of the day, and on the other hand, the interest of many Iranians in European languages, especially French that was instructed by the Lazariste institutions has been investigated in this research. Furthermore, the investigation of the socio-political challenges in front of the Lazariste activities, in order to present a better evaluation of their operations, forms another part of this article.