تاثير بستر كربناتي در شكل گيري كانسارهاي سرب و روي شمال غرب شهميرزاد، البرز مركزي، ايران

Effects of carbonate host rock on Pb-Zn mineralization in NW of Shahmirzad, Central Alborz, Iran

كانسارهاي سرب و روي گونه ي دره ي مي سي سي پي شمال سمنان را مي توان به دو مجموعه "ارم" در شمال غرب شهميرزاد و "شهميرزاد" در جنوب و شرق شهميرزاد تفكيك كرد. سنگ ميزبان اين كانسارها از واحدهاي كربناتي كرتاسه است و گسلش در كنترل كانه زايي درونزاد در هر دو نقش اساسي دارد. شواهد سني، كاني شناسي و ساختاري بيانگر خاستگاه مشترك هر دو مجموعه كانه سازي است ولي با اين حال تفاوت هاي زيادي در بستر كربناتي اين دو مجموعه ي كانه زايي ديده مي شود. بررسي هاي سنگ شناختي نشان مي دهد كه سنگ ميزبان كانسارهاي ارم در رخساره هاي عميق دريايي ته نشين شده كه نفوذ پذيري بسيار كمي دارند و دولوميتي شدن در اين دنباله ديده نمي شود. در حالي كه سنگ ميزبان كانسارهاي شهميرزاد رخساره هاي كم عمق را كه نفوذ پذيري بالايي دارند نشان مي دهند و دولوميتي شدن گسترده اي در اين دنباله صورت گرفته است. نبود رخساره هاي نفوذپذير و دولوميت در بستر كربناتي كانسار هاي شمال غرب شهميرزاد از چرخش و حركت شاره هاي كانه زاي درون ميزبان كربناتي جلوگيري كرده است كه اين مسيله با مقادير پايين سرب (كمتر از ppm 5) و روي (كمتر از ppm20) در سنگ ميزبان همخواني دارد. احتمالاً اين نفوذ ناپذيري از ايجاد فرآيند برونزادي در مجموعه ي كانسار هاي شمال غرب شهميرزاد نيز جلوگيري كرده است. تعيين تركيب ايزوتوپي كربن و اكسيژن بستر كربناتي نيز تا حدودي نقش كاني سازي درونزاد در ايجاد تغييرات ژيوشيميايي و عدم تاثير شاره هاي دياژنتيكي بر سنگ ميزبان را نشان مي‌دهد. وجود رخساره هاي كم عمق، نفوذ پذيري و نيز دولوميتي شدن سنگ ميزبان كانسارهاي جنوب و شرق شهميرزاد سبب شد تا شاره ها امكان حركت و چرخش درون بستر كربناتي را داشته باشند را پيدا كنند و اين چرخش عاملي براي افزايش سرب (با ميانگين ppm 132) و روي (با ميانگين ppm 98) در بستر كربناتي و نيز شكل گيري گستره ي كانه هاي برونزاد در اين ناحيه شده است. اين كار پژوهشي نشان مي دهد كه كاني سازي درونزاد سرب و روي در مجموعه ارم در اثر فرآيندهاي ديرزاد و بدون تاثير از بستر كربناتي شكل گرفته و كنترل كننده هاي ساختاري نقش بنيادي در تمركز كاني سازي داشته است.

The Mississippi Valley Type Pb-Zn ore deposits of northern Semnan could be classified as 1) Eram Series in north-west of Shahmirzad and 2) Shahmirzad Series in south and east of Shahmirzad. The host rocks of these mineralizations are Cretaceous carbonates and fawlts have a major role in controlling hypogene ore formation. Age, mineralogy and structural evidences of both series show a resemblance similarity in hypogene ore but there are a lot of differences in carbonate host rock of two series. Petrographic investigations indicate that the host rock of Eram mineralizations precipitated in deep-sea impermeable facies without any dolomitization. While the host rock of Shahmirzad ore deposits exhibit shallow permeable facies and widespread dolomitization. In the Cretaceous carbonate sequence of north-west Shahmirzad, impermeable facies and lack of dolomitization had prevented fluid circulations imply from insignificant lead ( < 5ppm) and zinc ( < 20ppm) concentration in the sequence. On the other hand, the impermeability may be had prevented supergene processes in north-western deposits. In addition, oxygen and carbon isotope data show low effects of ore fluids with no any effects of diagenetic fluids on host rock of Eram deposits. Existence of shallow facies, permeability and dolomitization in south and east of Shahmirzad facilitate circulation of fluids in host rock causing Pb-Zn mineralization, consequent supergene mineralizations and raised mean concentration of lead (132 ppm) and zinc (98 ppm) in host rock. This study indicates the significance of epigenetic process and insignificance of carbonate rocks in Pb-Zn mineralization in Eram series. It seems that structure has a major role in all mineralization series.