پراكنش پوشش گياهان ميكوريزي(AM)درارتباط با برخي از ويژگي هاي خاك در پارك ملي كوير

Distribution of Mycorrhizal Plants in Relation to Soil Factors in Kavir National Park, Iran

مجموعه منطقه حفاظت شده و پارك ملي كوير در منطقه وسيعي از بخش مركزي ايران در جنوب رشته كوه البرز و جنوب شرق تهران واقع شده‌است. اگرچه جنبه‌هاي مختلف زمين‌شناسي، هيدرولوژي و زيست‌شناسي اين پارك مورد مطالعه قرار گرفته ‌است ولي در ارتباط با اكولوژي پوشش گياهي و عوامل خاكي تحليل جامعي ارايه نشده ‌است. در اين تحقيق، ارتباط بين پراكنش گياهان ميكوريزي جوامع غالب و قارچ هاي همزيست اندوميكوريز(vesicular-arbuscular) با ارتفاع و برخي از ويژگي هاي خاك مورد مطالعه قرار‌گرفت. نمونه‌هاي گياهان و خاك از 12 ايستگاه از مناطق پايين‌ دست بخش دشتي (ارتفاع 893 مترازسطح دريا) تا مناطق كوهپايه‌اي و كوهستاني (ارتفاع 1610 مترازسطح دريا) جمع‌آوري شد. در مجموع 18 گونه گياهي غالب شناسايي شد كه 14 گونه واجد همزيستي قارچ هاي اندوميكوريزي AM از جنس lomusشامل گونه‌هاي قارچي G. aggregatum, G.claroideum, G. fasiculatum, G. interadices وG. microaggregatum بودند. فراواني اسپور قارچ هاي اندوميكوريزي AMدر دو فصل بهار و پاييز تفاوت معني‌دار در سطح 5درصد رانشان داد و بين ايستگاه هاي انتخاب شده تفاوت معني‌دار در سطح 1 درصد وجود داشت. در ريزوسفر گونه‌هاي درمنه‌دشتي (Artemesia sieberi) و درمنه‌كوهي (Artemesia aucheri) بيشترين فراواني اسپور و در ريزوسفر گونه‌هاي Halocnemum strobilaceum، ,Seidlitzia rosmarinusو Peganum harmala كمترين تعداد اسپورهاي اندوميكوريز وجود داشت. تجزيه رگرسيون روي ويژگي هاي مورد بررسي نشان داد كه ارتفاع و درصد شن بيشترين سهم را در SS صفت فراواني اسپور قارچ هاي ميكوريزي داشتند. حضور قارچ هاي ميكوريزي از نوع وسيكولار-اربسكولار در 78 درصد گياهان منطقه پارك ملي كوير اهميت همزيستي ميكوريزي را در مناطق استپي و نيمه بياباني نشان مي دهد.

Kavir National Park (KNP) is located in a vast area of central desert of Iran, south of Alborz Mountain Ranges and southeast of Tehran. KNP has been studied for its geology, hydrology and biodiversity but little information is available regarding its plant communities and soil factors. In this investigation, relationship between distribution of plant species and mycorrhizae with soil factors is investigated. Plant specimens and soil samples were collected from 12 stations in plains and mountains (893 up to 1600 m above sea level, respectively). Eighteen dominant plant species were identified 14 of which had mycorrhizal symbiosis. Endomycorrhizal spore abundances did not vary significantly in spring and fall but there were significant differences in the spore abundance between plant communities in plains and mountains. The highest spore abundance was observed in the rhizospheres of Artemisia aucheri and A. sieberi. Mycorrhizal spore abundance is correlated with salinity in spring and P, K and Mg concentrations in fall. Any change in concentration of these ions affected mycorrhizal distribution and other soil factors. Presence of mycorrhizae in 78% of KNP plant species indicated importance of symbiotic relationships in steppic and semi-arid regions. Prevalent mycoorhizal glycophytes and few non-mycorrhizal, halophyte plant species showed the adaptive capability of plants to drought and salinity stresses. Mycorrhiza influences vegetation distribution and community composition. Determining the degree of influence and selection of appropriate management practices for sustainable development and preservation of KNP needs to be investigated further.