تحليل محتواي كاركردي كتاب‌هاي رياضي مقطع ابتدايي دانش آموزان كم توان ذهني

Content analysis of mathematics books of mentally retarded students

پژوهش حاضر به منظور تحليل محتواي كاركردي كتاب‌هاي رياضي مقطع ابتدايي دانش آموزان كم توان ذهني به اجرا درآمد. در قسمت اول پژوهش، پس از استخراج الگوي مفهومي و تنظيم چك ليست‌هايي منطبق بر الگوي مذكور، به تحليل كيفي محتواي كتاب‌ها پرداخته شد. مولفه‌هاي نه گانه اين الگو عبارتند از: اصطلاحات رياضي، اعداد، شمارش، عمليات عددي، اشكال هندسي، اندازه گيري، زمان، پول و خريد و وسايل مرتبط با رياضي. تحليل محتوا توسط دو ارزياب اجرا شد. نتايج تحليل نشان داد كه در مورد چهار كتاب نظرات دو ارزياب هيچ تفاوتي با هم نداشتند و در سه كتاب ديگر نيز تفاوت معنادار نبوده و بسيار جزيي مي باشد. خرده مقولات موضوعي رياضيات كاركردي كه در هيچكدام از كتاب‌ها آموزش داده نشده اند عبارتند از:برخي مفاهيم مربوط به اصطلاحات رياضي مانند جهت و فاصله، اعداد ترتيبي، واحد دما در مقوله اندازه گيري، زمان‌هاي طبيعي، برخي سكه‌ها و اسكناس‌هاي رايج، دستگاه خودكار خريد و دستگاه خودپرداز در مقوله پول و خريد، تشخيص و شناسايي اشكال هندسي در اشيا و مناظر طبيعي، همچنين وسايل مرتبط مانند ساعت ديجيتال، تلفن، ماشين حساب، دماسنج و باسكول يا ترازو. همچنين به بسياري از موضوعها نيز به شكل كوتاه و گذرا اشاره شده است. نتايج بدست آمده بيانگر اين هستند كه در طراحي كتاب‌هاي رياضي اين گروه از دانش آموزان، بطور كامل و منسجم به تناسب محتوا با نيازهاي مخاطبان(جنبه كاركردي) توجه نشده است و محتواي كنوني نيازمند اصلاحات و افزودن بسياري از موضوعها و مفاهيم هستند.

Purpose: The present study was carried out to analyze the functional content of primary school mathematics textbooks for mentally retarded students. Methodology: After extracting the conceptual pattern and constructing the checklists based on the aforementioned pattern, in the first phase of the study, the functional content of the textbooks was investigated. The 9 components of the patterns are: mathematical vocabulary, numbers, counting, numerical operations, geometrical shapes, measurement, time, money and shopping, and mathematics-related instruments. The content analysis or in other words constructing the checklists was achieved by two assessors. Findings: The results of the analysis point out there was no difference between the opinions of the two assessors in four of the textbooks and for the remaining three textbooks, the difference was insignificant. Subcategories of functional mathematics which have been presented in none of the textbooks are as following: some mathematical concepts such as direction and distance, ordinal numbers, unit of temperature in the category of measurement, time of day, some common coins and bills, vending machine and ATM in the category of money and shopping, identifying geometrical shapes in objects and natural sceneries, and also related instruments such s digital watch, telephone, calculator, thermometer, and scale. Furthermore, many issues have been superficially dealt with. Conclusion: The obtained results imply that in developing the mathematics textbooks for this group of students, the appropriateness of the content to the readers’ needs (the functional aspect) was not fully taken into consideration and the existing content requires much alteration and a number of additional issues and concepts.