تاثير متقابل فعاليت آنزيم‌هاي خاك و زادآوري‌ گونه ارس (Juniprus excelsa)در رويشگاه چهارباغ گرگان

در ميان گونه‌هاي ارس ايران، گونه Juniperus excelsa از پراكنش وسيع‌تري برخوردار است و در بيشتر رويشگاه‌ها، پايه‌هاي مختلف اين‌ گونه‌ براي ادامه زندگي با شرايط‌ سخت به‌ويژه در بستر خاك روبرو مي‌باشند. مشكل اغلب ارسستان‌هاي ايران، نداشتن يا كمبود زادآوري به‌دليل چراي دام، كمبود مواد تغذيه‌اي خاك و كوبيده شدن آن در اثر عبور دام است كه اين امر مي‌تواند احيا و آينده مناطق مذكور را با چالش جدي روبرو سازد. پراكنش زادآوريهاي ارس در زير همه‌ پايه‌ها يكسان نيست. خواص زيستي خاك مناسب‌ترين شاخص‌ براي تعيين كيفيت خاك و زوال آن است، زيرا به‌خوبي با چرخه‌هاي غذايي، تنفس خاك، زي‌توده ميكروبي، ظرفيت معدني كردن نيتروژن و فعاليت آنزيم‌هاي خاك مرتبط مي‌شود، به‌ويژه فعاليت‌هاي آنزيمي كه به‌دليل شركت بيشتر آنها در تجزيه مواد آلي خاك بسيار مهم هستند. اين تحقيق به‌منظور بررسي تاثير متقابل زادآوري‌ها و فعاليت آنزيم‌هاي خاك در رويشگاه ارس (Juniperus excelsa) در منطقه چهارباغ گرگان انجام شد. براي اين منظور از عمق‌هاي 0 تا 10 و 10 تا 20 سانتي‌متري خاك زير درختان ارس داراي زادآوري و بدون زادآوري نمونه‌برداري شد. فعاليت آنزيم‌هاي اسيد فسفاتاز و آلكالين فسفاتاز، دهيدروژناز و اوره‌آز و زي‌توده ميكروبي با استفاده از واكنش با رشدمايه (سوبسترا) و به‌وسيله اسپكتروفتومتر سنجش شد. نتايج نشان داد كه فعاليت آنزيم‌ها و زي‌توده در خاك زير درختان داراي زادآوري در عمق 0 تا 10 بيشتر از عمق 10 تا 20 سانتي‌متر است كه به‌دليل وجود اكسيژن بيشتر، توزيع مناسب ريشه در عمق 0 تا 10 سانتي‌متر و وجود مواد مغذي و آلي كافي در اين عمق است. وجود برخي ميكروارگانيسم‌ها در لايه‌هاي بالاتر، به خاك داراي زادآوري كمك كرده تا چرخه‌ تبديل مواد آلي به معدني سرعت گرفته و عناصر غذايي مناسب و مطلوب در اختيار زادآوري‌ها قرار گيرد. اين بررسي نشان داد كه پس از شكل‌گيري زادآوري‌ها، تاثيرات متقابل آنها بر ميكروارگانيسم‌ها سبب پايداري بيشتر و حفظ شرايط مطلوب براي هر دو گروه زادآوري‌ها و ميكروارگانيسم‌ها شده است.

Juniperus excelsa has wider distribution than other species of Juniperus in Iran. In most of habitats, different individuals have rough conditions especially in soil. One of the major problems is the lack of regeneration which can face the life and future of these habitats with challenge. The biological properties that are most useful for detecting the deterioration of soil quality are those that can be most closely related to nutrient cycles, including soil respiration, microbial biomass, nitrogen mineralization capacity and the activities of soil enzymes. In particular, enzyme activities are especially significant in soil quality assessments because of their major contribution to the soil ability to degrade organic matter. This research was carried out to study the interaction of soil enzyme activity and regeneration of Juniperus in Chaharbagh habitat in Golestan province of Iran. Sampling was done from 0-10 and 10-20 cm depths of soil under trees with and without regeneration. The activity of acid and alkaline phosphatase, dehydrogenase, urease and microbial biomass enzymes has been measured using reaction with substrate and by means of spectrophotometer. Results showed that activity of these enzymes and microbial biomass was significantly more in 0-10 cm than 10-20 cm depth because of more oxygen, suitable dispersion of roots and adequate nutrients. Existence of some microorganisms in upper depths has accelerated mineralizing nutrients. Regenerations uses these suitable nutrients. After formation of regenerations, their interaction on microorganisms have caused more permanency. This desired condition has preserved both microorganisms and regenerations.