بردباري گياه و جذب فلز روي توسط برخي گياهان وحشي در يك خاك آلوده به روي

Plant Tolerance and Metal Uptake of Some Weed Plants in a Zinc Contaminated Soil

با اينكه برخي فلزهاي سنگين مانند روي براي رشد گياه ضروري هستند، در غلظت هاي بالا اثرات سمّي داشته و منجر به مهار رشد گياه مي-شوند. در اين پژوهش، بردباري و توانايي جذب و اندوزش روي به وسيله برخي گونه هاي گياهي وحشي منطقه آذربايجان غربي در خاكي با مقادير افزوده صفر، 1000، 3000 و 6000 ميلي گرم روي بر كيلوگرم خاك مطالعه شد. بذر گياهان آفتاب پرست (Heliotropium europaeum)، سلمه-تره (Chenopodium album)، سلمك (Atriplex sp.)، تاج خروس (Amaranthus retroflexus)، ارزن وحشي (Pennisetum glaucum)، يونجه وحشي (Medicago sativa) و خرفه (Portulaca oleracea) در گلدان هاي حاوي خاك آلوده كشت شدند. در پايان فصل رشد، عملكرد نسبي گياهان (RY%) ، غلظت فلز در شاخساره گياهان، تغليظ زيستي فلز در شاخسار گياهان (BCFZn) و برداشت كل فلز از خاك به وسيله گياهان (MEZn) اندازه گيري شد. نتايج نشان داد با افزايش آلودگي روي در خاك، زيست توده گياهان (به استثناي سلمه تره و خرفه) به ويژه در غلظت هاي زيادتر آلودگي، كاهش معني داري (05/0? P) داشت. آفتاب پرست تنها با 10 درصد كاهش عملكرد نسبي بردبارترين گياه به تنش آلودگي روي بود. در مقايسه بين گياهان مورد مطالعه، تاج خروس بالاترين مقدار BCFZn وMEZn را در تيمار هاي شاهد (به ترتيب با مقدار ميانگين01/1 و 14/0) و 6000 ميلي گرم روي بر كيلوگرم خاك (به ترتيب با مقدار ميانگين 35/0 و 45/3) داشت. گياهان تاج خروس، سلمه تره و سلمك با داشتن زيست توده نسبتاً بالا (بين 750 تا 960 گرم ماده خشك در واحد بوته در شرايط طبيعي) و نرخ متوسط جذب روي، مي توانند در زدودن روي از خاك آلوده موثر باشند.

However some of heavy metals such as Zn, are essential for plant growth, their elevated concentrations have toxic effects and may inhibit plant growth. In this study, plant tolerance and Zn uptake and accumulation potential of some weed plant species from Western Azerbaijan region were studied in a soil spiked with 0, 1000, 3000 and 6000 mgZn kgsoil-1. Seed of heliotrope (Heliotropium europaeum), Lambsquarter (Chenopodium album), Orach (Atriplex sp.), Amaranth (Amaranthus retroflexus), Millet (Pennisetum glaucum), Alfalfa (Medicago sativa) and purslane (Portulaca oleracea) were grown in pots containing the Zn contaminated soil. At the end of growing season, plants relative yield (RY%), plants shoot metal concentration, metal bioconcentration factor (BCFZn) and plants metal extraction (MEZn( from soil were measured. Results showed that with an exception for Lambsquarter and purslane, plants biomass decreased significantly (P? 0.05) with increasing Zn concentration in soil, especially, in higher soil Zn contaminations. Compared with other plants studied, Amaranth had the highest BCFZn and MEZn in blank and 6000 mgZn kgsoil-1 treatments. Amaranth, Lambsquarter and Orach with a relatively high biomass (750 to 960g dry matter bush-1 in native condithios) and middle rate of Zn uptake might be effective in remediation of Zn from contaminated soils.