تاثير مواد آلي مختلف بر تغييرات زماني پايداري خاكدانه در كلاس هاي اندازه اي متفاوت

Effect of different organic matters on time variability of soil aggregate stability at different size fractions

توزيع اندازه ذرات و پايداري خاكدانه از جمله ويژگي هاي مهم و مرتبط با ساختمان خاك محسوب مي شوند كه به دليل پويايي داراي تغييرات زماني هستند. تحقيق حاضر به بررسي تاثير مواد آلي مختلف بر تغييرات زماني پايداري و توزيع اندازه ذرات ثانويه خاك مي پردازد. آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كامل تصادفي، با تيمارهاي دو نوع ماده آلي (كاه و كلش و تفاله پسته)، هر يك در سه سطح (صفر، يك و پنج درصد وزني)، سه دوره زماني (40، 80 و 120 روز) و سه تكرار انجام شد. همچنين توزيع اندازه ذرات و پايداري خاكدانه در دو حالت خشك و تر مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاكي از آن بود كه تيمارهاي مختلف، اثرات متفاوتي بر توزيع اندازه خاكدانه داشته بطوري كه، با افزودن بقاياي گياهي به خاك، بسته به نوع و ميزان مصرف، فراواني خاكدانه هاي درشت افزايش يافت. همچنين دو تيمار شاهد و كاه و كلش در سطح 5 درصد، به ترتيب با ميانه قطر 228/0 و 394/0 ميلي متر، كمترين و بيشترين نقش را در افزايش اندازه و پايداري خاكدانه در حالت خشك نشان دادند. بررسي تغييرات زماني توزيع اندازه ذرات نشان داد كه در حالت خشك براي تمام تيمارها با گذشت زمان، فراواني ذرات در ريزترين كلاس اندازه (صفر تا 125/0 ميليمتر) بطور معني داري كاهش يافته حال آنكه با گذشت زمان توزيع اندازه ذرات ثانويه در حالت تر تغيير معني داري نداشت. در مقايسه با نتايج توزيع اندازه ذرات ثانويه در حالت خشك، براي توزيع اندازه ذرات در حالت تر بيشترين فراواني ذرات از كلاس 125/0 تا 25/0 ميلي متر به كلاس كوچكتر از 125/0 ميليمتر ميل پيدا كرد. اين يافته نشان داد كه توزيع اندازه ذرات در دو حالت خشك و تر الزاماً دراي روند مشابه نيست. يافته هاي اين تحقيق روشن ساخت كه مواد آلي مختلف، اثرات متفاوتي در خاكدانه سازي داشته و اين تاثير در مقياس و اندازه خاصي بيشتر از ساير اندازه هاست. پيشنهاد مي شود كه به نقش زمان در بررسي پايداري و توزيع اندازه ذرات توجه بيشتري شود.

Particle size distribution (PSD) and aggregate stability are dynamic soil properties, which changes with time. This study investigates the effect of different organic matters on PSD variability. The experiment was carried out using factorial method in a randomized complete design with two treatments of organic matter (straw stubble and pistachio residue), three levels of 0, 1 and 5 %w, three time steps (40, 80 and 120 days) and three replicates. In addition, soil PSD was measured in two manners of dry (DPSD) and wet (WPSD). The results indicated that studied treatments had different influence on the PSD, which depends on type and amounts of added plant residue macro aggregates frequency increased. Also, the control and straw stubble (5%) treatments with median sizes of 0.228 and 0.394 mm, resulted in the least and highest effect on DPSD, respectively. The results of DPSD variability showed that for all of the treatments, the frequency of smallest particles ( < 0.125 mm) decreased significantly, while the WPSD had no changes with time. In comparison with the DPSD which 0.125-0.25 mm particles were the most frequent, for the WPSD this range shifts to the fraction of < 0.125 mm. This finding indicated that the DPSD and WPSD have not the same trend. In addition, Nitrogen utilization led to some changes in DPSD, whilst this effect was insignificant for the WPSD. The findings of this study reveal that following application of any type of organic matter, a range of particles size is most influenced. Taking into account the influence of time in aggregate studies is suggested.