بررسي و تعيين شاخص هاي توسعه انساني-آموزش در استان هاي كشور (در سا ل هاي 1387 و 1388)

Evaluation & Determine of the Status of Provinces in case of Human Development Indicators in Education, 1997-2009 in period

مطالعه و بررسي وضعيت توسعه انساني، به ويژه در سطح استان هاي كشور در يك فاصله زماني «بيش از يك دهه» از مهم ترين اقداماتي است كه مي بايست در عصر دانش و فناوري اطلاعات، اقتصاد دانش بنيان برنامه پنجم توسعه كشور در مسير تحقق اهداف سند چشم انداز كشور انجام پذيرد. پژوهش حاضر با توجه به اين مهم، انجام گرفته است. در اين مقاله ضمن معرفي شاخص هاي سه گانه مستقيم، غيرمستقيم و مالي براي رفع انتقاد هاي وارده به روش شاخص توسعه انساني در تركيب شاخص ها، از تلفيق روش‌هاي آماري چند متغيره استفاده شده است. لذا161 شاخص در دو مقطع زماني1375 و 1388 به كمك تكنيك هاي تاكسونومي عددي و تجزيه به مولفه هاي اصلي با هم تلفيق شده و در نهايت ضريب توسعه نيافتگي هر يك از استان ها،در مقايسه با ساير استان ها محاسبه شده است. نتايج نشان مي‌دهد كه در متوسط ضريب عدم برخورداري بين استان‌ها حدود 2/22 درصد بهبود به وجود آمده است،اما شدت نابرابري بين آن‌ها افزايش يافته است. هم در سال 1375 و هم در سال 1388 از نظر تركيب شاخص هاي اصلي توسعه انساني، استان تهران در رتبه اول و استان سيستان و بلو چستان در رتبه آخر قرار دارند.

This study was performed because of the importance of the evaluation of the Human Development state of all provinces in a ten-year period regarding the era of the information technology, for knowledge-based fifth-national development plan specially in reaching the goals of the horizon. In this study while presenting the Direct, Indirect and financial indexes in order to clear the critics concerning the Human Development indexes method in combination with indexes; multi factorial analytical combination tests are performed. Therefore 161 indices in year 1997 and 2009 were joined using Principal Opponent Analysis and Numerical Taxonomy techniques and finally each Provinceʹs Human Undeveloped indexes was compared with the others. Results show a %22.2 improvement in the mean index, but the rate of the inequality among them was increased, in both years 1997 and 2009 Tehran stands in the first and Sistan-Baloochestan in the last place regarding the combination of the Human development Indices.