از جسمانيت تا روحانيت: مقايسه آراي ملاصدرا و امام خميني(س) در حدوث نفس

From Mundanity to Spirituality: A Comparative Study of Imam Khomeiniʹs and Mulla Sadraʹs Viewpoints about Generation of Soul

يكي از مسايل مطروحه پيرامون نفس، كيفيت آن از حيث حدوث جسمانيت و روحانيت آن است. نظر دو حكيم اسلامي، يعني ملاصدرا و امام خميني در مورد اين مساله در اين مقاله مورد مقايسه قرار گرفته است. در اين نوشتار، ابتدا در مورد ذومراتب بودن و نشآت نفس (از جسمانيت تا روحانيت) كه مورد ادعاي دو حكيم مسلمان است مباحثي مطرح گشته و در ادامه براهين دوازدگانه‌اي را در سه دسته اصلي مطرح و باطل مي‌كنند: 1) بطلان ادله روحانيت يا تجرد ابتدايي نفس؛ 2) بطلان ادله قِدم زماني نفس؛ 3) بطلان ادله حدوث زماني نفس قبل از بدن. سپس، اختلاف‌نظر اين دو حكيم در براهين مذكور مورد توجه قرار گرفته و نهايتاً نتيجه گرفته شده است كه گرچه اين دو حكيم در كليات بحث، اختلاف‌نظري ندارند، اما در جزييات ديدگاه‌هاي متفاوتي ارايه كرده‌اند.

One of the issues related to soul is its quality regarding its mundane or spiritual generation. The viewpoints of two Muslim philosophers, that is, Imam Khomeini and Mulla Sadra about this issue are studied in this article. The two philosophers argue that soul has two statuses and also they argue that the soul moves from mundanity to spirituality. They offer two reasons in three categories in this regard: 1 – refutation of the reasons of primary spirituality or abstraction of the soul; 2 – refutation of reasons of the priority of soul; 3 – refutation of reasons of generation of soul before the body. Also the differences of viewpoints of the two philosophers about the said reasons are discussed. The conclusion of the present paper is that although the two thinkers do not have differences of opinion on the general aspects of the problem, they differ in its details.