نصب سيستم‌هاي پزشكي از راه دور در زندان عمومي شهرستان كرمان براي كاهش ارجاعات زندانيان به پزشكان متخصص خارج از زندان

در طي دهه اخير با پيشرفت‌هاي مهم در زمينه فناوري اطلاعات و ارتباطات، روند ارايه خدمات بهداشتي و درماني به نوبه خود دچار تغييرات مهمي شده است. شايد بتوان حوزه پزشكي از راه دور (تله‌مديسين) را يكي از مهم‌ترين اين تغييرات مثال زد. يكي از جاهايي كه پزشكي از راه دور مي‌تواند كمك‌كننده باشد ارايه خدمت از راه دور به زندان‌هاست. رساندن خدمات پزشكي به زندانيان، چالش بسيار بزرگي براي مسيولين زندان و مسيولين بهداشتي است. گاهي اوقات به‌دلايل مختلف، مسيولين زندان تصميم به ارجاع بيماران به خارج از زندان مي‌گيرند. اين كار بسيار پرهزينه و حتي خطرناك است. بعضي اوقات حتي خود زندانيان به‌دليل اين‌كه نمي‌خواهند با لباس زندان در محيط خارج ديده شوند از اعزام به خارج از زندان پرهيز مي‌كنند (1). در سال‌هاي اخير در برخي از كشور‌هاي جهان مانند استراليا و آمريكا تلاش شده تا از تله‌مديسين براي كاهش ارجاعات به خارج از زندان استفاده شود كه نتايج بسيار موفق و قابل‌توجهي نيز به‌دست آمده است (5-2). نكته بسيار مهمي كه قبل از نصب هرگونه سيستم پزشكي از راه دور بايد به آن توجه كرد انجام يك نيازسنجي دقيق است. بسيار مهم است كه ابتدا پيش‌بيني كنيم كه خدمت پزشكي از راه دور تا چه حد مي‌تواند موثر باشد و در جلوگيري از سفرهاي غيرضروري و هم‌چنين بالابردن سرعت و كيفيت خدمت كمك كند. چنين كاري تاكنون در كشور انجام نشده است و بنابراين تحقيق حاضر با هدف تاثير نصب سيستم تله‌مديسين در زندان عمومي شهر كرمان و برقراري ارتباط با بيمارستان‌هاي تخصصي اين شهر بر كاهش ارجاعات به خارج از زندان انجام گرفت. پس از اخذ مجوز و با مراجعه به دفاتر پزشكي زندان، ليستي از كليه اعزام‌هاي 4 ماهه آخر سال 1389 تهيه شد. سپس تمامي اين موارد با دقت بررسي شد و مدل‌هاي فرضي براي تك تك ارجاعات ساخته شد تا به اين سوال پاسخ داده شود كه "اگر سيستم پزشكي از راه دور براي تمام تخصص‌ها بين زندان و بيمارستان تخصصي برقرار بود آيا باز هم نياز به اين ارجاع بود يا نه"؟ در مواردي كه لازم بود با پزشكان متخصص مختلف تماس گرفته مي‌شد و ضمن توضيح كامل از آن‌ها پرسيده مي‌شد كه در اين مورد در صورت مشاهده شرح حال و عكس‌هاي بيمار، آيا فكر مي‌كنيد كه نيازي به ارجاع بيمار بوده است يا نه؟ در مجموع ظرف مدت 3 ماه، 134 مورد ارجاع شامل 122 مرد، 11 زن و يك نوزاد از زندان به بيمارستان‌هاي تخصصي صورت گرفته بود. علت ارجاعات بسيار متنوع بودند. اما شايع‌ترين علت مراجعه، ويزيت معمولي توسط متخصص بود كه 47 مورد (35%) از ارجاعات را تشكيل مي‌داد. بر طبق گزارش درمانگاه زندان، بسياري از ويزيت‌ها براي مشاوره و گاهاً گرفتن وقت عمل بود كه احتمالاً بسياري از اين ويزيت‌ها از راه دور با همكاري پزشك زندان امكان‌پذير مي‌شد. بر عكس، بسياري از ارجاعات حتي در صورت وجود سيستم پزشكي از راه دور نيز قابل پيشگيري و اجتناب نبودند. در مجموع، تيم بررسي‌كننده به اين نتيجه رسيد كه در صورتي كه بين زندان و بيمارستان‌هاي تخصصي، ارتباطي با استفاده از ابزار لازم مانند دوربين ديجيتال و خط اينترنت پرسرعت برقرار مي‌شد احتمالاً حدود 40-35 درصد از ارجاعات قابل پيشگيري بودند. اگر تجهيزات لازم براي انجام مشاوره از راه دور به علاوه برقراري يك ارتباط مخابراتي قوي و موثر با هم باشند مي‌توان تا حدود قابل ملاحظه‌اي از ارجاعات را كاهش داد كه در واقع رقمي بسيار قابل‌ملاحظه و با ارزش مي‌باشد و ارزش سرمايه‌گذاري روي تله‌مديسين در زندان را توجيه مي‌كند