سنجش پايداري توسعه گردشگري در جزيره كيش

Evaluating the Sustainability of Tourism Development in Kish Island

گردشگري در مفهوم پايداري، دربرگيرنده پردازش معنايي خاص خود است. زايش اين مفهوم در ادبيات گردشگري، حاصل تلاش درجهت دستيابي به پايداري در تمامي زمينه‏هاي توسعه است. توسعه پايدار از نظر زيست‏محيطي، غير مخرب؛ ازنظر فني، متناسب؛ از نظر اقتصادي، پويا و از نظر اجتماعي، قابل پذيرش مردم است. حال اگر توسعه پايدار يكي از اهداف عيني اين عصر از صنعت گردشگري است، پس، اندازه‏گيري عملكرد و اثراتش در مقصدهاي گردشگري يك ضرورت است. اين پرسشي است كه از سال 1990 در علم گردشگري ايجاد شده است: چگونه مي‏توان ترقي و پيشرفت مقصدهاي گردشگري را به سمت توسعه پايدار گردشگري اندازه گرفت؟ هدف اين مقاله، انتخاب واجراي مدلي مناسب براي سنجش توسعه پايدار گردشگري در جزيره كيش است. براي اين منظور، مدل مفهومي سنجش توسعه پايدار گردشگري"كو" انتخاب گرديد. اين مدل، با فرايندي هدفمند بر اساس رويكردهاي كل‏نگرانه و جزيي ‏نگرانه مدل‏سازي شده است. براي سنجش توسعه پايدار گردشگري در جزيره كيش براساس اين مدل، مراحل زير طي يك فرايند هدفمندي به كار گرفته شده‏اند: شناسايي و مشخص كردن سيستم‏هاي توسعه گردشگري جزيره كيش، تعيين ابعاد و شاخص هاي توسعه پايدار گردشگري جزيره كيش، انتخاب مقياس پايداري، تعيين درجه بندي پايداري و نهايتا، بسط نقشه هاي سنجش (BTS,ATSI) گردشگري پايدار جزيره كيش. براي انجام اين فرايند، ابتدا پيمايش پرسشنامه‏اي جهت گردآوري داده‏ها از سه عنصر اصلي توسعه پايدار گردشگري (گردشگران، جامعه ميزبان و كارشناسان محيط زيست) انجام پذيرفت و سپس نتيجه تجزيه و تحليل داده‏ها بر اساس مقياس پنج قسمتي پايداري بر روي نقشه بارومتر گردشگري پايدار (BTS) نشان داده شد، نتايج به‏دست آمده حاكي از درجه پايداري بينابين براي شرايط جاري توسعه گردشگري در جزيره كيش است و درجه پايداري سيستم انساني بالاتر از سيستم طبيعي ملاحظه شد. همچنين مدل ATSI نيز به‏عنوان مكملي براي تجزيه و تحليل BTS به كار برده شد تا سطوح منفرد پايداري شاخص‏هاي گردشگري پايدار جزيره كيش مشخص شوند. بدين ترتيب، شاخص سروصدا حاكي از آرامش محيط، بالاترين درجه پايداري و شاخص انجام بازرسي‏هاي زيست‏محيطي، از كمترين درجه پايداري نسبت به ساير شاخص‏هاي توسعه پايدار گردشگري جزيره كيش برخوردار است.

Sustainable tourism is a recent concept used to reflect the need for a comprehensive analysis and management of tourism both as business and experience. Tourism is actually one part of the efforts to achieve overall sustainable development. Sustainable development is environmentally nondestructive, technically proportionate, economically dynamic and socially acceptable from the viewpoint of people. Now, that sustainable development is one of the objectives of this era of tourism industry, evaluating its performance and effects in tourism destinations is essential. This paper aims at selecting and implementing an appropriate model to evaluate sustainable tourism development in Kish Island in south of Iran. To this end, KO`s conceptual model of sustainable tourism development evaluation has been adopted. This model has been developed via a goal-oriented procedure based on holistic as well as detailed approaches. In order to apply KOs` model, the following steps have been taken in a goal-oriented process: identifying and determining the tourism development systems in Kish Island; identifying the dimensions and indicators; selecting the scale of sustainability; determining the gradation of sustainability; and finally extending the evaluation maps (BTS & ATSI) of sustainable tourism of Kish Island. In order to follow this procedure, questionnaire has used to gather data on three principle elements of sustainable tourism development (tourists, host community and environment experts). Then, the results of the data analysis were shown on the BTS based on the five-point scale of sustainability. The results indicate Intermediate level of sustainability for the present status of tourism development in Kish Island. It was also observed that the sustainability level of human system is higher than that of the natural system. ATSI model was also applied as a supplement to BTS analysis in order to determine the individual sustainability levels of sustainable indicators of Kish Island. Thus, the index of noise achieved the highest sustainability level, denoting calmness of the island; and the index of performing environmental monitoring got the lowest level of sustainability comparing to other indicators of sustainable tourism development of Kish Island.