نقش آزمايش‏هاي «دي.ان.اي» در اثبات نسب از ديدگاه فقه اماميه و حقوق ايران

The Role of DNA Test as a Proof of kinship in view of Islamic Jurisprudence and Iranian Civil Law

يكي از مسايل مهم حوزه حقوق خانواده، اثبات نسب مي باشد كه آثار قانوني بسيار مهمي بر آن مترتب است. امروزه با پيشرفت علم، امكان استفاده از آزمايش هاي ژنتيك در دعاوي اثبات نسب وجود دارد. فقها در حجيت اين‏گونه آزمايش ها براي اثبات نسب اختلاف دارند؛ برخي به حجيت اين ادله در صور ت حصول علم و گروهي بر عدم حجيت آن معتقدند. در ميان حقوقدانان اختلاف نظر كمتري وجود دارد و اختلاف موجود صرفاً در نحوه استناد به اين آزمايش‏هاست. مقاله حاضر بر آن است كه نقش آزمايش هاي دي.ان.اي و امكان استناد به آن را در دعاوي اثبات نسب بررسي كند و ببيند آيا با مقررات موجود مي‏توان به اين آزمايش ها استناد كرد يا تا زماني كه قانون بر آن تصريح ننمايد، چنين مجوزي وجود نخواهد داشت. در شرايط حاضر، با توجه به اين كه همه ادله اثبات نسب مبتني بر ظن است و احتمال اثبات خلاف در آن ها وجود دارد و نيز به لحاظ غيرانحصاري بودن ادله مذكور، بايد بتوان آزمايش-هاي ژنتيك را به عنوان يك دليل جديد در بسياري از دعاوي اثبات نسب استفاده كرد، لكن براي ايجاد بستر لازم براي استناد به آن نياز به تصريح قانوني وجود دارد.

One of the major issues in family law is proof of kinship due to its vital legal effects. The recent developments of science call for the possibility of using genetic tests in the legal cases of proof of kinship. Islamic scholars have different opinions concerning the tests and their results as legal evidence. Some of them agree on using the evidence obtained by way of the scientific method while others disagree. There is less difference among lawyers. They only concerns the manner of adopting the tests as a form of evidence. The current paper seeks to examine the role of DNA tests and the possibility of adopting them as proof of kinship, and to see whether it is possible to adopt them in accordance with the existing law, or whether the adoption is not allowed until the law is made explicit on the point. Considering the current state of things that all proofs of kinship are not fully reliable and there, thus, exists the possibility to prove wrong, and since the conventional methods can adopt complementary ones, the genetic tests need to be used as a new method of evidence in numerous cases of proof of kinship, although there is a need of explicitness of law in order to bring about the required condition for adopting the new method of legal evidence.