بررسي ميزان مشاركت آب زيرزميني كم عمق با شوري‌هاي مختلف در تامين نياز آبي و عملكرد گياه ذرت

Effect of Groundwater Salinity on Maize Water Requirements and Yield

به منظور بررسي سهم مشاركت آب زيرزميني كم عمق در تامين بخشي از نياز آبي و تعيين عملكرد گياه ذرت تابستانه، تحقيقي در لايسيمترهاي استوانه‌اي شكل به قطر 8/0 و ارتفاع 2/1 متر در استان خوزستان (اهواز) انجام شد. بيست و چهار لايسيمتر با مشخصات فوق‌الذكر به صورت مدفون در مزرعه آزمايشي كار گذاشته و از خاك همان مزرعه (كه داراي بافت سيلت لوم بود) با رعايت نيمرخ طبيعي آن پر شدند. سطح آب زيرزميني در لايسيمترها با استفاده از بطري ماريوت در عمق 6/0 متر ثابت نگه داشته شد. تيمارهاي مورد استفاده شامل سه سطح شوري آب زيرزميني معادل 5/2، 5، و‌ 5/7 دسي‌زيمنس بر متر و دو سطح آبياري معادل 70 و 100 درصد نياز آبياري محاسبه شده در نظر گرفته شدند. آزمايش به صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي، با 3 تكرار اجرا شد. يك تيمار كشت ذرت بدون آب زيرزميني با 3 تكرار و با آبياري كامل به عنوان تيمار شاهد در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه ميزان مشاركت آب زيرزميني در سطح آبياري معادل 70 درصد، در شوري‌هاي فوق‌الذكر به ترتيب 00/25، 09/22، و 71/19 درصد، و با 100 درصد تامين نياز آبي، 28/5، 61/4، و 76/3 درصد است كه اين اختلاف در سطح 5 درصد معني‌دار است. در سطح آبياري 70 درصد و در همان شوري‌ها، كاهش عملكرد دانه نسبت به تيمار شاهد به ترتيب 6/23، 3/28، و 1/30 درصد و در مورد ماده خشك 2/33، 8/35، و 6/36 درصد است. با 100 درصد تامين نياز آبي نيز كاهش عملكرد دانه در شوري‌هاي مذكور به ترتيب 2/19، 6/25، و 2/22 درصد و در مورد ماده خشك 6/25، 2/31، و 5/24 درصد است. در حالت آبياري كامل، با افزايش شوري آب زيرزميني، مشاركت آب زيرزميني در تامين نياز آبي كم مي‌ شود و احتمالاً تبخير كمتر از سطح خاك، تجمع كمتر نمك در ناحيه ريشه گياه، و افزايش نسبي عملكرد را به دنبال داشته است.

Lysimeter tests were conducted on shallow groundwater that supplies part of the maize water requirements to determine crop yield. Twenty-four 0.8 m diameter lysimeters were buried in the test field at a depth of 1.2 m. The lysimeters were filled with the field soil (silty loam) and planted with summer maize. The groundwater depth in the lysimeters was set at 0.6 m using Marriotte bottles. Three groundwater salinity levels (2.5, 5 and 7.5 dS/m) at deficit and full irrigation levels (70% and 100% of evaporation from pan class A before irrigation, respectively). The water was replenished on a weekly basis. A factorial experiment was used in a randomized complete block design with three replications. The control treatment was maize planted and watered with full irrigation and no ground water. The results indicated that the percent of groundwater contribution at full irrigation for the three salinity treatments were 5.28, 4.61 and 3.76, respectively. For deficit irrigation, the results were 25, 22.09 and 19.71, respectively. All differences were significant for the 0.05 Duncan multiple range test. For deficit irrigation, the grain yield was 23.6, 28.3 and 30.1 % less, respectively, than for the control for the three salinity treatments. Dry matter was 33.2, 35.8 and 36.6 % less, respectively, than for the control. At full irrigation, the grain yield was, respectively, 19.2, 25.6 and 22.2 % reduced and the dry matter was 25.6, 31.2 and 24.5 % less than for the control. At full irrigation, the groundwater contribution decreased as the groundwater salinity increased. Lower evaporation from the soil surface may cause decreased amounts of salt rising into the root zone, resulting in an increase in relative yield.