بينامتنيت در شعر صلاح عبدالصبور

Intertextuality in Salah Abdolsaboorʹʹs poetry

ادبيات معاصر عربي، مجموعه‌اي از مفاهيم نو را در‏بر دارد ‌كه برخي از آنها را از غرب گرفته است. يكي از اين مفاهيم، بينامتنيت است كه در زبان عربي، واژه «تناص» معادل آن است. بينامتنيت، روي‏كردي فرهنگي- اجتماعي است كه در همه حوزه‌ها به‏ويژه ادبيات، رسوخ كرده و دگرگوني‏هايي شگرف را به‌وجود آورده است و شاعران معاصر عرب نيز از آن بهره‌ برده‌اند. در اين نوشتار، بر‏آنيم كه بينامتنيت را در شعر صلاح عبد‏الصّبور، شاعر نو‏پرداز مصري،‌ با تحليل محتوا و تكيه بر ابيات او، بررسي و تجزيه و تحليل كنيم و نمود‏هاي آن را در سه محور بينا‏فرهنگي ، مكالمه‌گرايي و نشانه‌شناسي واكاويم. در اين مقاله، از تاثير منابع فرهنگ خودي مانند قرآن كريم در گسترش اميد، و ابوالعلا المعرّي در تبيين اهميت خرد، بر عبد‏الصّبور و نيز تاثير فرهنگ بيگانه مانند تي. اس. اليوت در رواج انديشه واقع‏گرايي او سخن گفته‏ايم و در ادامه، نگاه جامعه‏شناختي وي را در بيان و اصلاح مسايل و مشكلات اجتماعي، بررسي و تجزيه و تحليل كرده‏ايم.

Arab contemporary literature includes a set of new and modern concepts for which some have originated in the west. One of these concepts is intertextuality which in Arabic means Tanas. Intertextuality is a cultural-social approach that has penetrated in all areas, especially in literature and has made wonderful changes in it, and contemporary poets have exploited it, too. The present paper deals with intertextuality in Salah Abdolsaboorʹs poem, the modern Egyptian poet, through analyzing meanings and relying on his distiches, and describes its aspects in three axises of Cultural Seer, Dialogism and Semiology. In the present paper, firstly the effect of local cultural resorces such as Quran and Abo-al-Ala Al- Moary respectively in enhancing the hope and rationality and then the effect of foreign cultural resources such as T.S.Eliot in enhancing the realistic perspective of Ablsaboor are discussed. Finally we aim at explaining the social perspective of Abdolsaboor in discussing and reforming the social problems.