بررسي توزيع اندازه ذرات خاك و پايداري خاكدانه‌ها تحت تاثير كاربرد دو نوع بقاياي گياهي

Study on particle size distribution and aggregate stability due to application of two types of plants residues

توزيع اندازه ذرات و پايداري خاكدانه از ويژگي هاي فيزيكي خاك هستند كه از نظر حفاظت خاك بسيار اهميت دارند. هدف از اين پژوهش بررسي تاثير مواد آلي مختلف بر توزيع اندازه ذرات خاك در دو حالت خشك و‌ تر بود. آزمايش در قالب طرح كامل تصادفي، با دو تيمار بقاياي گياهي (كاه و كلش و تفاله پسته)، سه سطح ماده آلي (صفر، يك و پنج درصد وزني) و سه تكرار انجام شد. همچنين توزيع اندازه ذرات خاك در دو حالت خشك و ‌تر اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه تيمارهاي مختلف، اثرات متفاوتي بر توزيع اندازه خاكدانه داشته به گونه اي كه با افزودن بقاياي گياهي به خاك، بسته به نوع و ميزان مصرف، فراواني خاكدانه هاي درشت افزايش مي يابد. قطر ميانه ذرات در حالت خشك پس از اعمال تيمارهاي شاهد، سطح 1 درصد كاه و كلش، سطح 1 درصد تفاله پسته، سطح 5 درصد كاه و كلش و سطح 5 درصد تفاله پسته به‌ترتيب برابر با 228/0، 250/0، 227/0، 394/0 و 294/0 ميلي متر بدست آمد. در مقايسه با نتايج توزيع اندازه ذرات ثانويه در حالت خشك، در حالت‌تر بيشترين درصد فراواني ذرات از كلاس اندازه 125/0 تا 25/0 ميلي متر به كلاس كوچكتر از 125/0 ميلي متر تغيير يافت. اين يافته نشان داد كه توزيع اندازه ذرات در دو حالت خشك و‌ تر الزاماً داراي روند مشابهي نيست. بررسي توزيع اندازه ذرات در حالت‌تر نشان داد كه به طور نسبي براي كلاس هاي درشت تر به ويژه در دامنه 5/0 تا 2 ميلي متر، افزودن بقاياي گياهي به خاك باعث افزايش معني دار فراواني ذرات مي شود. همچنين مقايسه سطوح بقاياي گياهي مورد استفاده نشان داد كه با افزايش مصرف مواد آلي، خاكدانه سازي بهبود و در نتيجه خاكدانه هاي درشت تر تشكيل مي‌شود. همچنين، مشخص گرديد كه مواد آلي مختلف، اثرات متفاوتي بر خاكدانه سازي داشته به طوري كه اين تاثير در مقياس و اندازه خاصي از خاكدانه ها بيشتر از ساير اندازه‌هاست.

Particle size distribution (PSD) and aggregate stability are two physical properties are important for soil conservation. This study investigates the effect of using different organic matters on the PSD in the wet and dry conditions. The experiment was conducted in randomized complete design with two plant residue treatments namely (straw stubble and pistachio residue) and three moisture levels namely 0, 1 and 5% water by weight in three replications. In addition, soil PSD was measured in two manners; dry (DPSD) and wet (WPSD). The results showed that the above treatments had different influences on the PSD, depending on the type and amounts of added plant residue and large aggregates used. For the DPSD, median sizes of aggregates in control, straw stubble (1 %w), pistachio residue (1 %w), straw stubble (5 %w) and pistachio residue (5 %w) were 0.228, 0.250, 0.227, 0.394 and 0.294 mm, respectively. In comparison to the results of DPSD relative to wet most frequent practices shifted from 0.125-0.25 mm particles to smaller than 0.125 mm. This finding indicated that the DPSD and WPSD do not follow the same trend. In addition, study of the WPSD indicated that addition of organic matters, aggregation improved and as a result larger aggregates were formed. It was also determined that application of different organic residues resulted in different amount of aggregation so that this effect was more pronounced in some sizes of aggregates.