بررسي رابطه خصوصيات خاكي موثر بر تيپهاي رويشي(مطالعه موردي: مرتع دجينگ خاش- تفتان بلوچستان)

يكي از عوامل موثر در پراكنش پوشش گياهي بخصوص در مناطق خشك و نيمه خشك، خصوصيات خاك مي باشد. به‌طور‌ي كه تاثير عوامل زمين شناسي، توپوگرافي و اقليمي در خصوصيات خاك پديدار مي گردد. در اين تحقيق خصوصيات خاك تيپ هاي رويشي مرتع دجينگ خاش، در حاشيه جنوبي تفتان بررسي گرديد. نمونه برداري از خاك و پوشش گياهي در مناطق معرف هر رويشگاه به روش تصادفي- سيستماتيك انجام شد. اندازه پلات ها از روش سطح حداقل تعيين گرديد. همچنين تعداد و اندازه ترانسكت جهت نمونه برداري با توجه به نوع گونه ها و تغييرات پوشش گياهي تعيين گرديد. خصوصيات فيزيكي وشيميايي خاك شامل بافت، اسيديته، هدايت الكتريكي، آهك و ماده آلي اندازه گيري شد. پس از اندازه-گيري فاكتورهاي خاك و گياه، تجزيه و تحليلهاي آماري در مورد تيپ ها، گونه هاي گياهي و فاكتورهاي خاكي با نرم افزار Spss انجام گرديد. درنهايت بهترين معادله و ميزان همبستگي بين تيپ هاي گياهي با عاملهاي خاكي مشخص گرديد. نتايج بدست آمده حكايت از آن دارد كه درصد مواد آلي، درصد رس و پتاسيم قابل جذب از مهمترين عوامل موثر در پراكنش گونه-هاي شاخص مرتعي در منطقه مورد مطالعه مي باشد. به طور كلي گونه درمنه (Artemisia sieberi) با پتاسيم و رس، گونه Salsola nitraria با pH خاك و گونه چوبك (Acanthophyllum microcephalum) با نيتروژن كل در سطح 95% داراي ارتباط معناداري مي باشند. همچنين در پراكنش گونه Hammada Salicornia جز فسفر و EC، بقيه فاكتورها داراي نقش موثري در سطح معني داري 95% مي باشند.

Soil properties are of the effective factors in distribution of vegetation, especially in arid and semi arid regions as the effect of geology, topography and climatic factors appeare in soil properties. In this study, soil properties of rangeland vegetative types was studied in Dejinak-e-Khash in the southern of Taftan. Soil and vegetation sampling were done in key areas of each site by random- systematic method. Plot size was determined with minimal area method. Also, the size and number of transects for sampling were determined according to species and vegetation changes. Physicochemical properties of soil including soil texture, pH, electrical conductivity, lime and organic matter were measured. After measuring soil and plant factors, statistical analysis was performed on plant species, vegetation types and soil factors by SPSS software. Finally, the best equation and correlations were determined between vegetation types and soil parameters. Results showed that the percentage of organic matter, clay and absorbable potassium were the most important factors in distribution of key range species in the study area. In general, the results showed a significant relationship at 95% probability level for Artemisia siberi with potassium and clay, for Salsola nitraria with soil pH, and for Acanthophyllum microcephalum with total nitrogen. Also, the distribution of Hammada salicornia was significantly affected by all factors except P and EC at 95% probability level.