بررسي اثربخشي دوره‌هاي آموزشي-ترويجي بر كاهش تخلفات مرتبط با منابع طبيعي و عوامل موثر برآن (مطالعه موردي: شهرستان هاي اردل و كيار در استان چهارمحال و بختياري)

An investigation on the effectiveness of extension and education programs on the reduction of illegal activities crimes related to natural resources and related factors (Case study: Ardal and Kiar in

هدف از تحقيق حاضر بررسي اثربخشي دوره‌هاي آموزشي- ترويجي منابع طبيعي بر كاهش تعداد تخلفات مرتبط با منابع طبيعي شامل قطع جنگل، شخم و شيار و چراي خارج از فصل و مازاد دام و تعيين عوامل آنها است. به‌اين منظور، اطلاعات دوره‌هاي آموزشي- ترويجي و تخلفات بهره‌برداران در يك دوره شش ساله (1382 تا 1388) در سطح 17 روستا از توابع شهرستان اردل و كيار استان چهارمحال و بختياري از اداره كل منابع طبيعي استان گردآوري شد. همچنين اطلاعات اقتصادي و اجتماعي روستا از طريق پرسشنامه از 20 سرپرست خانوار در هر روستا جمع‌آوري و براي هر روستا ميانگين‌گيري شد. سپس تعداد افراد آموزش ديده كه قبلاً مرتكب تخلف شده بودند به تفكيك هر روستا به دو گروه تقسيم شدند: افرادي كه بعد از دوره آموزشي مرتكب تخلف شدند و افرادي كه تخلف نداشتند. با استفاده از آزمون ويلكاكسون مشخص شد كه آيا تفاوت معني‌داري در تعداد تخلفات قبل و بعد از دوره‌هاي آموزشي وجود دارد يا خير؟ براي بررسي اثر عوامل اقتصادي و اجتماعي، ابتدا روستاها بر اساس خصوصيات اقتصادي و اجتماعي، خوشه‌بندي شدند. در نهايت معني داري ارتباط بين خوشه هاي فوق و تعداد تخلفات آنها با استفاده از آزمون كاي اسكور بررسي شد. نتايج نشان داد كه اختلاف معني داري در تعداد تخلفات، قبل و بعد از دوره‌هاي آموزشي وجود دارد. تعداد تخلفات افراد آموزش ديده‌ بعد از شركت در دوره‌هاي آموزشي به طور معني‌داري كاهش يافته است. با وجود اين، كاهش تخلفات در همه شرايط يكسان نبوده و عوامل فردي، اقتصادي و اجتماعي در آن دخيل بوده است. با تغيير خصوصيات فردي، خانوادگي، اجتماعي و اقتصادي بهره‌‌برداران و امكانات و خدمات رفاهي روستاها، موفقيت دوره‌هاي آموزشي- ترويجي تحت تاثير قرار مي‌گيرد. نتايج مبين اين است كه توجه به خصوصيات اقتصادي و اجتماعي بهره‌بردان در طراحي و اجراي دوره‌هاي آموزشي- ترويجي مي تواند موجب افزايش كارايي دوره‌ها شود.

The primary purpose of this study was to evaluate the effectiveness of extension and educations programs in natural management and related factors. To do so, information on extension and educations programs and criminal records related to natural resources were gathered from 17 villages in Ardal and Kiar counties in a time period of 2004-2010. Soico-economic information was also recorded in a field survey using a proposed questionnaire in order to gather this information from 20 local people whom were randomly selected in each village. Local people who were participated in extension and educations programs also with illegal activities recorded before extension and educations programs were divided into groups of 1- those with recorded illegal activities related to natural resources after passing these programs and 2- those without them after passing these programs. Afterwards, a Wilcoxon test was used so as to reveal any significant difference in the number of illegal activities before and after extension and educations programs. In order to investigate soico-econmoic effects on effectiveness of extension and educations programs, at first, the villages were clustered based on soico-econmoic characteristics. Finally, chi-square test was used to evaluate the relationship between extracted clusters and the numbers of recorded illegal activities in each cluster. The results showed that there is a significant difference in the numbers of recorded illegal activities before and after the extension and educations programs. The numbers of recorded illegal activities significantly reduced after passing extension and educations programs. However, reducing in the numbers of illegal activities was not the same in every condition, and individual and socio-economic factors. Facilities and services provided by government had significant effects on success in extension and educations programs. The results indicate that socio-economic factors should be considered when designing and performing extension and educations programs.