ارزيابي ادله موافقان و مخالفان روش تفسير علمي قرآن كريم

Evaluation of Pros and Cons of Scientific Interpretation of Quran

تلقي رايج از تفسير علمي، تفسيري است كه از اصطلاحات علمي در تفسير قرآن كريم استفاده شده و مفسّر در استخراج دانش‌هاي گوناگون و آراي مختلف علمي از آيات قرآن، سعي مي‌كند. قرآن كريم از نظر طرفداران اين روش، شامل همه دانش‌ها، اعم از دانش‌هاي گذشته و آينده است. بنابراين در قرآن مجيد از ديدگاه آنان، علاوه بر علوم ديني اعم از اعتقادي و عملي، ساير دانش‌هاي مختلف و متعدد طبيعي و دنيوي نيز وجود دارد. آياتي نظير «... وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِكُلِّ شَيْ ٍ...» (نحل:89) و «... مَا فَرَّطْنَا فِي الْكِتَابِ مِنْ شَيْ ٍ» (انعام:38)، از جمله آيات مورد استناد طرفداران اين روش است. در مقابل، با توجه به اهداف هدايتي و انسان‌ساز قرآن كريم و نيز بلاغت معجزه‌آساي آن، برخي از مفسران و انديشمندان علوم قرآني منكر روايي اين روش تفسيري شده‌اند. نويسنده پس از طرح تفصيلي ادّله طرفين، دلايل گروه دوم را ترجيح داده است. لكن، ممكن دانسته اشاره‌هايي خارج از طريق دلالت‌هاي لفظي در قرآن كريم وجود داشته باشد، كه از اسراري پنهان در آن پرده برمي‌دارد.

The common concept of scientific interpretation is that which uses scientific terms in understanding of Quran and thereby interpreter attempts to derive and extrapolate purity of sciences and scientific doctrines from Quran. Therefore, according to this view, Quran comprises all of the sciences of the past and future, religious, practical and speculative knowledge in addition to natural and secular ones. Verses like: “We have neglected nothing in the Book.”(الانعام، 38) and “We reveal the scripture unto thee as an exposition of all things.”(النحل، 89) are from so much many verses cited by adherents of this method. On the contrary certain interpreters and doctors in quranic sciences basing upon and concentrating on guidance of Quran and its goal of prosperity of mankind, refute this method of interpretation. In this article after articulation of arguments of the two groups, the proofs of second group is being preferred but it is possible that there would be hints known beyond verbal significance, imply hidden mysteries.