بررسي زيست سنجي الياف و تركيبات شيميايي پوست و ساقه بدون پوست پنبه رقم ساحل

Investigation on the Fiber Biometry and Chemical Compounds of Bast and without Bast Stalk of Cotton Stalk Sahel Variety

به منظور تعيين ابعاد الياف، ويژگي هاي فيزيكي و تركيبات شيميايي پوست و ساقه بدون پوست پنبه رقم ساحل نمونه هاي مورد نظر تهيه و مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه قطر، قطر حفره سلولي و ضخامت ديواره سلولي الياف ساقه پنبه بدون پوست نسبت به الياف پوست بيشتر بود، در حالي كه پوست الياف بلندتري داشت. با توجه به نتايج بدست آمده مي توان گفت كه الياف ساقه پنبه بدون پوست و پوست به ترتيب در رديف الياف كوتاه و متوسط قرار مي گيرند. ضرايب درهم رفتگي و نسبت رانكل در الياف پوست بيشتر بودند در حالي كه ضريب انعطاف پذيري در الياف ساقه پنبه بدون پوست بيشتر از الياف پوست بود. ضمن اينكه با افزايش قطر ساقه پنبه ميزان پوست نسبت به ساقه آن كاهش مي يابد. ساقه هاي با قطر زيادتر در مقايسه با ساقه هاي كم قطرتر، چگالي خشك بيشتر و همكشيدگي و واكشيدگي حجمي بيشتري داشتند، اما چگالي بحراني و ظاهري همراه با ميزان تخلخل در ساقه هاي كم قطرتر بيشتر بود. ميزان تركيبات شيميايي پوست و ساقه بدون پوست اين رقم به ترتيب به شرح زير تعيين شدند: سلولز 27/39% و 38/48%، ليگنين 93/23% و 89/21%، مواد استخراجي 06/6% و 23/3%، ميزان خاكستر36/6% و 85/1%، مواد قابل حل در سود سوزآور يك درصد 35/48% و 275/21% و مواد قابل حل در آب داغ 48/19% و 68/9% . اگرچه ساقه پنبه بدون پوست از لحاظ ويژگي هاي شيميايي براي خميرسازي نسبت به پوست آن مطلوب تر است اما پوست از جنبه بلندي الياف برتر مي باشد.

In order to determine the fiber dimensions, physical and chemical properties of the bast and without bast stalk of Sahel-Variety of cotton stalk, required samples were prepared and studied. The results showed that fiber and lumen diameter and cell wall thickness of without bast stalk fibers were greater than those of bast fibers, while bast fibers were longer. Thus, this fibers can be classified as short and medium length fibers respectively.Data showed that the Length/ Diameter ratio and Runkle ratio of the bast fibers were greater than those of without bast stalk fibers, and flexibility coefficient in without bast stalk fibers was greater. Stalk with higher diameter had less bast proportion. Oven-dried density and swelling and shrinkage values of thicker stalks were greater than those of thinner ones, but apparent and basic densities,as well as porosity in thinner stalks were higher. Chemical Properties of bast and without bast stalk were respectively as follow: cellulose 39.27% and 48.3%,lignin 23.93% and 21.89% ,extractives 6.06% and 3.23% , ash content 6.36% and 1.85% ,one percent sodium hydroxide solubility 48.35% and 21.275% and hot water solubility19.48% and 9.68%.These indicate that without bast stalk fibers are more suitable than bast fibers for pulp production, but bast fibers are preferred in terms of fiber length.