ارتباط متقابل ميان سطح آب درياچه ي پريشان و آب چاه هاي اطراف آن با توجه به برداشت بي رويه منابع آب زيرزميني

Relationship between Level of Water in Parishan Lake and Surrounded Wells with Respect to Excessive Groundwater Extraction

دشت پريشان يكي از دشت هاي استان فارس است كه در سال هاي اخير به علت بهره برداري هاي بي رويه از منابع آب زيرزميني، مورد توجه قرارگرفته است. اين دشت به علت وجود درياچه پريشان، به عنوان يكي از قطب هاي گردشگري ايران شناخته شده است. لذا مطالعه ي حاضر با دو هدف، بررسي روند برداشت از چاه هاي كشاورزي اطراف درياچه و كشف ارتباط متقابل ميان سطح ايستابي آب در اين چاه ها با سطح آب درياچه پريشان، با استفاده از آزمون عليت گرانجري، انجام گرديده است. اطلاعات نشان داده كه تعداد چاه هاي اطراف درياچه پريشان كه از 425 حلقه در سال 1370، به 925 حلقه چاه در سال 1388 افزايش يافته و درپي آن برداشت از آب هاي زيرزميني در اين دوره از 5/9 ميليون مترمكعب به 6/43 ميليون مترمكعب افزايش يافته است. همچنين نتايج آزمون عليت گرانجري، مويد رابطه ي عليت دوطرفه بين مولفه درياچه و مولفه آب زيرزميني مي باشد. بنابراين افزايش برداشت از آب چاه هاي كشاورزي باعث افت آب زيرزميني و كاهش سطح آب در درياچه پريشان مي گردد. از سوي ديگر كاهش سطح آب در درياچه از طريق كاهش نفوذ آب به سفره ي آب زيرزميني، سطح ايستابي چاه هاي اطراف درياچه را افت مي دهد. بر اين اساس به منظور كنترل سطح آب زيرزميني و حفاظت از اكوسيستم درياچه، كاهش بهره برداري آب از چاه هاي اطراف درياچه و جلوگيري از حفر چاه هاي غيرمجاز، ضروري به نظر مي رسد.

Excessive extraction of groundwater causes water quantity and quality to decrease. Parishan is one of the plains in Fars province that recently suffered from excess extraction of groundwater resources. This paper objectives were to determine the amount of groundwater extraction around Parishan Lake and to find out mutual relationship between groundwater table and water level of Parishan Lake by Granger Causality Test. The results of Granger Causality Test showed mutual causality between water level of lake and groundwater table. Increase in extraction from agricultural wells caused fall in groundwater table and decrease in lake level at the same time. On the other hand, decrease in water lake level causes fall in groundwater table due to decrease in penetration. Finally, some recommendations are made to improve the situation.