اثر برداشت در مراحل مختلف رشد بر كميت و كيفيت علوفه ارقام آمارانت و ارزيابي اقتصادي آن

Effect of Harvest in Different Growth Stages on Quantity and Quality of Forage of Amaranth (Amaranthus sp.) Varieties and Its Economic Assessment

به منظور بررسي تاثير زمان‌هاي مختلف برداشت بر كميت و كيفيت علوفه چهار رقم آمارانت: اولترا، خاركوف، خاركوفسكي و بي‌نام، آزمايشي بصورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار به مدت دو سال متوالي (1385 و 1386) در شرايط آب و هوايي كرج اجرا شد. عوامل آزمايشي شامل چهار رقم آمارانت و دو مرحله برداشت بودند. براي بررسي عملكرد علوفه ارقام، ضمن يادداشت‌برداري از مشخصات رويشي و زايشي تيمارها، از سطوح معيني از هر كرت نمونه‌برداري انجام گرفت. براي بررسي كيفيت تيمارها نيز نمونه‌هاي استانداردتهيه شد. نتايج نشان داد از نظر عملكرد علوفه تر و خشك بين ارقام آمارانت و همچنين مراحل مختلف برداشت تفاوت معني‌دار در سطح احتمال 1% وجود داشت. بالاترين عملكرد علوفه تر و خشك به ترتيب 86400 و 13320 كيلوگرم در هكتار به رقم اولترا تعلق داشت. تجزيه واريانس مركب داده‌ها نشان داد كه علاوه بر رقم و مرحله برداشت، اثر سال و اثر متقابل رقم × مراحل برداشت نيز بر عملكرد علوفه تر و خشك در سطح احتمال 1% معني‌دار بود. ميزان پروتيين خام ارقام آمارانت بين 75/7 تا 2/22 درصد متغير بود و ارقام در سطح احتمال 1% با يكديگر تفاوت معني‌داري داشتند. بين ADF و NDF علوفه و قابليت هضم آن همبستگي منفي بسيار قوي به ترتيب با ضرايب **874/0-r = و **911/0– r = مشاهده شد. ميانگين كل قابليت هضم ماده خشك (DMD)، ماده آلي (OMD) و ماده آلي ماده خشك (DOMD)، به ترتيب 1/71 ، 6/67 و 8/58 درصد برآورد شد. رقم اولترا در برداشت در مرحله شروع گلدهي از بالاترين سود به مبلغ 12880 هزار ريال در هكتار برخوردار بود. نرخ بازده نهايي جايگزيني اين تيمار انتخابي بالاتر از ساير تيمارها و بيشتر از 96% برآورد شد. بنابراين رقم اولترا با برداشت در مرحله شروع گلدهي به عنوان تيمار مناسب تعيين شد.

To study the effect of harvest in different growth stages on quantity and quality of forage of amaranth varieties a field experiment was carried-out as factorial arrangement in randomized complete block design with three replication in two successive growing seasons (2006 and 2007) in Karaj, Iran. Experimental factors included: four amaranth varieties; Ultra, Kharkof, Kharkofsky and Unknown, and two harvest stages; flowering and after seed set. For forage yield of amaranth varieties, samples were taken from determined area in each plot. For quality assessment of treatments, standard samples were prepared. Results showed that amaranths varieties significantly (P < 0.01) differed for fresh and forage yields. The highest fresh (86400 kg ha-1) and dry (13320 kg ha-1) forage yields belonged to Ultra. Combined analysis of variance revealed that effects of year and interaction of variety × harvest stage were significant (P < 0.01) on fresh and dry forage yields. Amaranth varieties significantly (P < 0.01) differed for crude protein content which varied from 7.75% to 22.2%. There were highly significant negative relationship between dry matter digestibility (DMD) and acid detergent fiber (ADF) (r = -0.874**) and organic matter digestibility (OMD) (r = -0.911**). The estimated means of DMD, OMD and DOMD (Dry organic matter digestibility) were 71.1%, 67.6% and 58.8%, respectively. Ultra harvested in flowering stage had the highest profit (12880000 IRR). The estimated marginal rate of return of substitution of this treatment with other treatments was 96%. Therefore, Ultra with harvest in flowering stage was identified as suitable treatment.