ارتقاي مزيت رقابتي و توسعه صادرات: كاهش ارزش پول ملي يا افزايش ظرفيت جذب سرمايه؟ (مقايسه تطبيقي ايران و چين)

Competitive Advantage and Export Promotion: Does It Depend on the Devaluation of Currency or Improving Absorptive Capacity? (A Comparative Analysis of China and Iran)

چكيده رابطه ميان سياست ارزي و توسعه صادرات، موضوع مورد مناقشه در متون اقتصادي است. درحالي‌كه رويكرد متعارف نيوكلاسيكي به اثربخشي قابل توجه كاهش ارزش پول ملي بر صادرات معتقد است، رويكرد دگرانديش نهادي ـ ساختاري، ميزان اين اثرگذاري را تابعي از عامل زيرساختي ظرفيت جذب مي‌داند. هدف اين مقاله، بررسي تجربي ميزان كفايت تبيين اين دو رويكرد است. در اين خصوص، مقاله ضمن بيان رابطه ميان نرخ ارز و صادرات و تحليل رويكرد نظري نيوكلاسيكي از اين رابطه، پيش‌شرط‌هاي اثرگذاري سياست كاهش ارزش پول ملي بر كسري حساب‌جاري را با استفاده از مفهوم ظرفيت جذب به بحث مي‌گذارد. در ادامه، با مقايسه تطبيقي داده‌هاي دو اقتصاد چين و ايران كه در دو دوره زماني 15 ساله از سياست پولي يكسان كاهش ارزش پول ملي استفاده شده، نتايج متفاوتي در زمينه صادرات داشته‌است. اين مقاله قدرت توضيح‌دهندگي دو فرضيه رقيب مذكور را آزمون مي‌كند. نتايج به‌دست آمده، قوي‌تر بودن رويكرد نهادي ـ ساختاري در توضيح علل موفقيت چين در توسعه صادرات كالاهاي كارخانه‌اي معطوف به فناوري سطح بالا را تاييد مي‌نمايد.