نگاهي به سير تدوين معاجم عربي به فارسي و معرفي خلاصه اللغات جُنابَذي

An outlook toward writing of Arabic-to-Persian lexicons and introduction of Kholasat-Al-Loghat by Jonabazi

در بررسي سير تطور علوم انساني، بويژه در حوزه ادبيات عربي، نقش قرآن كريم و تلاش مسلمانان براي فهم و تفسير آن غير قابل ترديد است. اشارات و تصريحات قرآن به مباحث تاريخي، علوم اجتماعي و... بهمراه كاربرد فنون بديع بلاغي، زمينه و بلكه ضرورت توجه و پژوهش در آنها را فراهم و ايجاب كرد. تدوين واژگان دشوار عربي و توضيح معاني آنها براساس تفاهمات و تعاملات اعراب، يكي از نتايج اين تلاشها و پژوهشها است. خلاصه اللغات جُنابِذي يكي از دست آوردهاي ارزشمند اين كوششها است كه توسط عالم بزرگ واديب سترگ، مولا محمد جنابذي تاليف شده است. در اين مقاله پس از بررسي سير تحول لغت نويسي عربي به فارسي ويژگيهاي خلاصه اللغات و مقايسه آن با فرهنگهاي ديگر بيان شده است.

In a survey on development trend of humanities, particularly in the field of Arabic literature, Holy Quran as well as Muslims’ efforts for its comprehension and interpretation played an unequivocal role. Quranic implications and assertions to historical subjects and social sciences etc along with employing prosodic innovative techniques provided and required ground but the necessity for attention and research on these subjects. Codification of Arabic difficult lexicons and explanation of their meanings based on Arabs’ mutual understandings and interactions are one of the outcomes resultant from such efforts and reasearches. One of the precious achievements of such efforts is book of Kholasat-Al-Loghat (an abridge of languages) of Jonabazi that was written by Mola Mohammad Jonabazi, a great Arabic scientist and leading literary figure. In this essay, after an exploration into development trend of Arabic- to- Persian lexicography, the characteristics of Kholasat-Al-Loghat and its comparison with other thesauruses have been expressed