ارزيابي باليني و هيستوپاتولوژيكي كاربرد موضعي عسل بر التيام زخم‌هاي تجربي در سگ

Clinical and histopathological evaluations of local honey application in the healing of experimental wounds in dog

‌زمينه مطالعه:‌ ‌عسل از ديرباز در طب سنتي براي التيام انواع زخم‌ها مورد استفاده قرار مي‌گرفته است. در اين مجموعه پژوهشي تاثيرات باليني و هيستوپاتولوژيكي ‌عسل خام و فرآوري‌نشده آذربايجان غربي در روند التيامي زخم‌هاي جراحي (بريدگي‌ها) مورد ارزيابي قرار گرفت. هدف: اين مطالعه به‌منظور بررسي و برآورد اثر عسل بر درمان زخم‌هاي تجربي در سگ و نقش آن در سرعت و كيفيت كاهش مساحت زخم در زمان مشخص انجام شد. روش كار:‌30 قلاده سگ هر كدام به وزن تقريبي Kg25-20 ‌در 2 گروه مطالعه باليني (10 قلاده) و مطالعه هيستوپاتولوژيكي (20 قلاده) تقسيم شدند. در هر گروه پس از آماده‌سازي جراحي و بيهوشي، زخم‌هاي جراحي با ابعاد يكسان (مستطيل؛ 2mm25×50)در سطح پشتي (ناحيه سينه‌اي– كمري) ايجاد شد. به‌طور قراردادي زخم‌هاي طرف چپ به‌عنوان گروه درمان و زخم‌هاي طرف راست به‌عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شدند. در گروه درمان پس از شستشوي زخم‌ها با سرم فيزيولوژيك، يك لايه عسل g20 روي زخم‌ها ماليده شد. در گروه شاهد، زخم‌ها فقط با سرم فيزيولوژيك شستشو داده شدند. متغيرهاي باليني و هيستوپاتولوژيكي در روزهاي 7، 14، 21 و 28 بعد از عمل مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج: عسل سبب تسريع روند التيام و سرعت بسته‌شدن زخم‌هاي جراحي و كاهش ميزان ترشح و عفونت در گروه درمان در مقايسه با گروه شاهد شد كه در روزهاي 14 و 28 به‌طور معني‌داري بيشتـر جلـب نـظـر نمـود (05/0‌p < ‌.) كاهش مساحت زخم طي دوره تحقيق، در گروه درمان‌شده با عسل 1/11‌% بيش از گروه شاهد بود. از لحاظ هيستوپاتولوژيكي، از هفته دوم به بعد نفوذ نوتروفيل‌ها و ترشحات عفوني در گروه درمان نسبت به گروه شاهد كاهش پيدا كرد و همچنين در گروه درمان، بافت همبند ترميمي با سرعت بيشتري تشكيل شد. نتيجه‌گيري‌نهايي:‌‌ ‌عسل خام و فرآوري‌نشده آذربايجان غربي به‌طور بالقوه به‌عنوان دارو در تسريع التيام زخم‌هاي جراحي موثر است.

BACKGROUND: Honey has been generally used in traditional medicine for healing different kind of wounds. In this research complex, the clinical and histopathological effects of West Azarbayjan non-boiled honey in healing process of surgical wounds (cuts) were evaluated. OBJECTIVES: This study was performed to evaluate the effect of honey on healing time and duration of wound closing in dog. METHODS: 30 dogs, each weight was almost 25kg, were divided into 2 clinical (n=10) and histopathological (n=20) groups. In each group, after surgical preparation and anesthesia surgical wounds were produced by a similar pattern and size (rectangle; 25×50 mm2) in the thoracolumbar region. Wounds on the left side arbitrary taken as treatment group and on the right side as control group. Postoperative treatment in the honey group was included daily wound irrigation with normal saline and then topical application of 20g honey. In the control group only irrigation with normal saline was performed. Clinical and histopathological parameters were evaluated in each group 7, 14, 21 and 28 days after operation. RESULTS: Honey caused in acceleration an healing and surgical wound closure and in decreasing the level of infection and secretion in the experiment group in compare to control group which was more significant at days 14 and 28 (p < 0.05). Decreasing the area of wound during experiment in honey treated group was 11.1% more than control group. From histopathological aspect, especially from the second week on, less neutrophilic chemotaxis was found in treatment group than in the control group and in treatment group the compact connective tissue was developed more rapidly. CONCLUSIONS: West Azarbayjan non-boiled honey is potentially effective in surgical wound healing.