اثر رژيم هاي آبياري بر عملكرد و اجزاي عملكرد كشت دوم ارقام سويا

The Effects of Irrigation Regimes on Second Cropping of Three Soybean Genotypes in Moghan Region

به منظور بررسي اثر مقادير مختلف آبياري بر عملكرد و اجزاي عملكرد كشت دوم 3 رقم سويا (.Glycine max L) (بعد از برداشت گندم) در منطقه مغان، آزمايشي به صورت اسپليت پلات، در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار، طي سال 1388 در مركز تحقيقات كشاورزي مغان اجرا شد. كاشت به صورت رديفي و با فاصله رديف هاي 60 سانتي متر و به طول 5/2 متر و فاصله بوته ها روي رديف 3 سانتي متر انجام گرفت. چهار رژيم آبياري (آبياري پس از60I1=، 90I2=، 120 I3=و150 I4=ميلي متر تبخير از طشتك تبخير كلاس (A، به عنوان كرت اصلي و 3 ژنوتيپ ســويا ( ويليـامز، لينفـورد و L17)، به عنوان كرت فرعي در نظر گرفته شدند. نتايج تجزيه واريانس اثر رژيم هاي آبياري نشان داد كه ميان صفات ارتفاع بوته، تعداد گره، تعداد غلاف، فاصله ميان گره ها، وزن غلاف، ميزان كلروفيل و وزن ريشه در ارقام مورد بررسي اختلاف معني داري وجود دارد كه مي توانند شاخص هاي مناسبي براي مطالعه اين متغير محسوب شوند. نتايج مقايسه ميانگين ها نيز نشان داد كه ارقام در تيمار I1 داراي بيشترين ارتفاع بوته و تعداد گره بودند. تيمار I3 سبب بيشترين ميزان كلروفيل و وزن غلاف گرديد. ارقام مورد بررسي در اثر اعمال تيمار I4 در كمترين ميزان ارتفاع بوته، تعداد گره، تعداد غلاف و وزن غلاف برخوردار شدند. بر اساس نتايج تجزيه واريانس بين رقم ها از نظر صفت ارتفاع بوته، فاصله ميان گره ها و وزن 1000 دانه اختلاف معني داري (p < 0.01) وجود داشت. بيشترين ارتفاع بوته و فاصله ميان گره ها مربوط به رقم لينفورد و كمترين آن مربوط به رقم L17بود. اما بين ارقام و تيمارهاي آبياري اختلاف معني داري از نظر عملكرد دانه مشاهده نشد. اثر متقابل رژيم آبياري × رقم براي اين صفت غير معني‌دار بود، كه نشان دهنده تحمل بالاي ارقام مورد آزمايش در برابر تنش خشكي مي باشد. از اين نظر مي توان تيمار I4 را براي توليد محصول اقتصادي در منطقه مورد آزمايش در اين ارقام پيشنهاد كرد. تنها از نظر صفت تعداد دانه در بوته، اثر متقابل معني داري بين رقم × رژيم هاي آبياري مشاهده شد. عملكرد دانه با وزن هزار دانه همبستگي مثبت و معني داري در سطح احتمال يك درصد داشت.

To determine the effects of different irrigation regimes on second cropping of three soybean genotypes (Glycine max L.), an on farm split plot experiment based on randomized complete block design with 3 replications was carried out at Moghan Agricultural and Natural Resources Center during summer, 2010. The seeds were planted in a plot with 6 rows 60 cm wide, 250 cm length and plants 3 cm apart on the rows. The main plots comprised 4 irrigation regimes: I1=60 mm, I2=90 mm, I3 =120 mm and I4=150mm evaporation from class A pan) and sub-plots soybean genotypes (Williams, Linford and L17). The traits recorded were plant height, number of nodes, pods and seeds per plant, 1000 seeds weight, seed yield, height of first pod, number of empty pods, leaf number, lateral branches number (productive), pods length, inter-nodes distances, chlorophyll content, stem weight, pods weight, green leaf and roots weights. Analysis of variance of the data showed that there were significant differences among characters (like plant height, node number, pod number, inter node distance, pods weight, chlorophyll context volume and roots weight) and irrigation treatments The I1 treatment had the highest yield and node number, while the I4 treatment resulted in the least plant height and nodes number. Also I2 treatment produced the highest pods number while the treatments I4 resulted in the least pot number. Highest chlorophyll content was obtained under I4 treatment but under I2 treatment it was the least. The highest pod weight was obtained from I3 treatment and it was the least under the I4 treatment. The highest root weight was resulted from using I2 treatment and the lowest from I4. Also, ANOVA showed significant differences for plants height and inter nodes distances among genotypes (p < 0.01). The highest plants and longest inter-nodes belonged to Linford and the shortest to L17. There were positive and significant correlation between yield and 1000 seed weight (p < 0.01).