اثر تنش اسمزي بر شاخص‌هاي جوانه‌زني بذور دو گياه دارويي

Effect of Osmotic Stress on Seed Germination Indices of Nigella sativa and Silybum marianum

ارزيابي تحمل به شوري و كم آبي گياهان دارويي، به منظور كشت در مناطق خشك و شور، از اهميت ويژه‌‌اي برخوردار است. تنش‌هاي محيطي، به ويژه خشكي و شوري بيش از عوامل ديگر موجب كاهش توليدات زراعي در سطح جهان مي‌گردند. انتخاب گياهان مقاوم به خشكي در مراحل جوانه‌زني، روشي كم هزينه و مطمين جهت صرفه‌جويي در زمان محسوب مي‌شود. به همين منظور آزمايشي جهت بررسي اثر تنش اسمزي، بر شاخص‌هاي جوانه‌زني بذور سياهدانه و ماريتيغال، در قالب طرح كامل تصادفي با چهار تكرار در آزمايشگاه تكنولوژي بذر دانشگاه ياسوج در سال 1387 انجام شد. تيمارهاي آزمايشي شامل، سطوح پتانسيل‌‌هاي اسمزي صفر (شاهد)، 4/2-، 8/4-، 2/7- 7/9- بار، كه با استفاده از پلي‌اتيلن گلايكل 6000 تهيه گرديد. نتايج نشان داد كه درصد و سرعت جوانه‌زني، طول ريشه‌چه و ساقه‌چه و وزن خشك ريشه‌چه و ساقه‌چه‌ي گياهان مورد مطالعه با كاهش پتانسيل اسمزي كاهش يافت. تا پتانسيل اسمزي 8/4- بار سياهدانه مقاومت بهتري نسبت به ماريتيغال از خود نشان داد؛ اما از سطح 8/4- بار به بالا، با توجه به كاهش شديد مولفه‌هاي رشد و جوانه‌زني در سياهدانه، گياه ماريتيغال مقاومت بهتري نشان داد. در شرايط بسيار خشك، گياه ماريتيغال داراي درصد و سرعت جوانه‌زني پايين‌تري نسبت به سياهدانه مي‌باشد؛ اما به دليل داشتن ريشه‌چه‌ و ساقه‌چه‌هايي طويل‌تر با وزن خشك بالاتر نسبت به سياهدانه بقا و رشد آن در شرايط بسيار خشك بيشتر است.

Evaluation of medicinal plants to drought and salt stress tolerance, in an attempt to plant them under drought and saline regions, is of utmost importance. Environmental stresses, especially drought and salt, reduce the global crop yields more than other factors. Selection of drought tolerant crops at germination stage, usually is, the fast and low cost method. In order to study the effect of osmotic stress on germination indices of black cumin and milk thistle, an experiment carried out in a completely randomized design with four replications at the Seed Technology Laboratoary of Yasouj University in 2008. Treatments were 0 (as control), -2.4, -4.8, -7.2 and -9.4 bar osmotic potentials created by using PEG 6000. Results showed that, decreasing of osmotic potential reduced speed of germination and its percentage, root and shoot lengths and dry matter in these two plants. Black cumin showed higher tolerance, to -4.8 bar osmotic potential, as compared to milk thistle. However, milk thistle showed higher tolerance to drought stress, up to this osmotic potential (-4.8 bar), compared to black cumin. Milk thistle had lower germination speed and percentage at higher drought stress as compared to black cumin. Generally, milk thistle showed better growth and survival than black cumin due to its higher root and shoot length and dry matter.