استراتژي گونه‌هاي غالب فيتوپلانكتون با تاكيد بر طبقه‌بندي اندازه آنها در سواحل ايراني حوزه‌ي جنوبي درياي خزر

Strategy of Dominant Phytoplankton Species Based on Size Classification in Iranian Coastal Water of the Caspian Sea

الگوي زندگي گونه‌هاي فيتوپلانكتوني بر اساس اندازه، شكل، منابع مواد مغذي قابل دسترس و مدت زمان پايداري اين شرايط در سه راهبرد عمده: R(داراي S/V بالا، مقاوم به اختلاط آب)، C(داراي S/V متوسط تا بالا، رشد تهاجمي و توان رقابتي بالا) و S(داراي S/V كم، مقاوم به لايه‌بندي آب و كاهش مواد مغذي) جاي مي‌گيرد. نمونه‌هاي آب در سال 1388 به‌صورت فصلي به‌وسيله‌ي نمونه‌بردار نسكين در 8 نيم خط عمود بر ساحل در اعماق 5 تا 100 متر در لايه‌هاي سطحي 10 و 20 متر‌ي در سواحل ايراني حوزه‌ي جنوبي درياي خزر جمع‌آوري گرديد. اين مطالعه با هدف تعيين راهبرد گروه‌هاي غالب فيتوپلانكتون با تكيه بر ريخت‌شناسي(مرفولوژي) يعني اندازه (سطح/حجم) آنها انجام گرديد. نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد كه در بهار گونه‌هاي Exuviaella cordata ، Chrysochromulina sp. (Cـ استراتژي) و Oscillatoria sp. (R ـ استراتژي)، در تابستان . Oscillatoria sp (R ـ استراتژي)، در پاييز Thalassionema nitzschioides و Oscillatoria sp. (R ـ استراتژي) و در زمستان گونه‌هاي Pseudonitzschia seriata ، Cerataulina pelagicaو Dactyliosolen fragilissima (R ـ استراتژي) اهميت گونه‌اي بيشتري نسبت به ساير فيتوپلانكتون‌ها دارا هستند. آزمون چند متغيره تناظر متعارف‌كننده (CCA) نيز علاوه بر ارتباط متقابل بين شرايط محيطي و حضور گونه‌اي، نقش ريخت‌شناسي گونه‌ها را در اجتماعات فيتوپلانكتون بدون در نظر گرفتن ارتباطات فيلوژنيك آنها نشان داد. اين مطالعه با بيان اهميت كاربردي خصوصيات ريخت‌شناختي (مرفولوژيكي) فيتوپلانكتون در تعيين وضعيت بوم‌شناختي‌ (اكولوژيكي) و مديريت منابع آبي، اولين گام را در اين زمينه در درياي خزر برداشته است.

Phytoplankton life pattern based on size, shape and available nutrient was classified in three major strategies namely R (high S/V ratio, resistance to water mixing), C (medium to high S/V ratio, invasive growth and high competitorsʹ species) and S (low S/V ratio, resistant to stratified water and nutrient deficiency). Seasonal sample collected by Niskin in eight transects perpendicular to the coast at depths of 5, 10, 20, 50 and 100 meters at different layers (surface, 10 and 20m) in 2009-2010 from Iranian coast of the Caspian Sea. The objective of the survey is determination of dominant phytoplankton species strategies with emphasis on size (surface to volume ratio) as morphology parameter. Important Species Index (ISI) of Exuviaella cordata, Chrysochromulina sp. (C-Strategy) and Oscillatoria sp. (R-Strategy) were high in spring. This value was for Oscillatoria sp. and Thalassionema nitzschioides (R-Strategy) in fall. In winter, high ISI belonged to Pseudonitzschia seriata, Cerataulina pelagica, and Dactyliosolen fragilissima (R-Strategy). Finally in summer, Oscillatoria sp. (R-Strategy) was the predominant species. Multivariate analysis (CCA) showed the interaction between environmental parameters and species presence as well as role of morphology in the phytoplankton communities’ without their phylogenic relationships. This research, as first attempt in the Caspian Sea, showed the applied phytoplankton morphological studies in determining the ecological status and management of water resources.