ژيوپليتيك مرز و الگوي مديريت و كنترل مرزهاي شرقي ايران

Border Geopolitics and Model of Management and Control of Iran’s Eastern Borders

منطق ژيوپليتيك مرز حكم مي‌كند كه حفاظت، حراست و پاسداري از مرزهاي كشور به‌عنوان يك ارزش اساسي در راستاي اعمال حق حاكميت ملي، استقلال سياسي و تماميت ارضي در كانون سياستگذاري و سياست راهبردي قرار گيرد. اين امر راهبردي بدون داشتن مديريت مرزها و وجود مرزهاي امن كه آحاد جامعه و كشور بويژه مرزنشينان در آن احساس آرامش كرده، ممكن نخواهد بود. وجود كانون‌هاي ناامن ساز و ضد امنيتي در درازاي مرزهاي ايران با همسايگانش، نگراني‌هايي براي مرزنشينان، دولت مركزي و دست‌اندركاران امور مرزي فراهم كرده است. در همين زمينه، تدابير، تمهيدات، طرح‌ها و برنامه‌هاي بسياري در سنوات گذشته در مرزهاي شرقي به انجام رسيده كه اين مقاله در پي بررسي اثربخشي اين برنامه‌ها بر امنيت مرزي مي‌باشد. روش تحقيق ، از نوع تحليلي- توصيفي بوده است و اطلاعات به روش ميداني و با استفاده از پرسشنامه‌اي كه بين جامعه نمونه به حجم 200 نفرگردآوري شده و توزيع و با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه پاسگاه‌هاي مرزي، بازارچه‌هاي مرزي و راه‌هاي مرزي به ترتيب اولويت يك تا سه، جزو موثرترين و اثربخش‌ترين متغيرها بر روي طرح مديريت و كنترل مرزهاي شرقي كشور مي‌باشند. همچنين، جامعه نمونه بر اثربخش بودن ديپلماسي، ايجاد موانع فيزيكي، استقرار و توسعه هنگ‌هاي مرزي و استفاده از تجهيزات فني و الكترونيكي تاكيد دارد.

Extended Abstract Introduction The logic of border geopolitics warrants that preservation, safeguarding and protection of borders should be placed in the center of policy-making and strategic policy as a basic value in line with the exercise of national sovereignty, political independence and territorial integrity. This strategic issue would not be possible in the absence of border management and available secure borders wherein all strata of the society and country, especially border dwellers, would feel comfortable. Prevalence of unsafe and anti-secure centers on Iran’s border with its neighbors has created concerns for borer dwellers, the central government and those involved in border issues. Within this context, several measures, preparations, plans and programs were made and implemented in the past on eastern borders which laid the ground for review of effectiveness of such plans on border security. Methodology The research method was analytic-descriptive and the required data was collected through field method and by using questionnaires distributed among 200 volunteers and analyzed with SPSS software. Conclusion The results show that outposts, border markets and border routes, in the order of one to three respectively, are among the most effective and efficient variables on management and control of eastern borders of the country. Meanwhile, an exemplary society emphasized on effectiveness of diplomacy, creation of physical barriers, establishment and development of border regiments and use of technical and electronic equipment