بازنمايي گفتمان هاي تجربه ديني در سينماي ايران بعد از انقلاب اسلامي

Representation of “religious experience” discourses in Iranian Cinema after the Islamic Revolution

چكيده: در اين مقاله سعي شده است كه با شناخت گفتمان‌هاي موجود در باب تجربه ديني، چگونگي بازنمايي آن‏ها در فيلم‌هاي سينمايي ايران، بعد از انقلاب اسلامي تشريح شود. براي اين كار با استفاده از مطالعه اسنادي، هم مفهوم «تجربه ديني» از ديدگاه گفتمان‌ها شناسايي شده است و هم با استفاده از «نظريه بازنمايي» و «روش تحليل گفتمان»، چگونگي بازنمايي گفتمان‏هاي شكل گرفته حول اين مفهوم در فيلم‌هاي سينمايي ايران نشان داده شده است. سه گفتمان عمده «روشنفكري»، «روشنفكري ديني» و «سنت اسلامي» در رابطه با تجربه ديني شناسايي شده است و براي ملموس كردن بيشتر مباحث نظري، يك فيلم‌ سينمايي كه بازنمايي نسبتاً كاملي از تجربه ديني در هر يك از گفتمان هاي فوق باشد انتخاب شده است. بدين ترتيب فيلم‌هاي «بوي كافور، عطرياس»، در گفتمان روشنفكري، «مارمولك» در گفتمان روشنفكري ديني و «تولد يك پروانه» در گفتمان سنت اسلامي، با توجه به مولفه‌هاي گفتماني و حوزه‌هاي گفتمانگونگي، تحليل شده‌اند.

Representation of “religious experience” discourses in Iranian Cinema after the Islamic Revolution Azam Ravadrad Majid Soliemani Abstract: The aim of this article is to recognize the existing “religious experience” discourses in Iran and to explain the way they are represented in the Iranian cinema after the Islamic Revolution. Using a documentary method, the concept of “religious experience” is studied from the point of view of each discourse, and then, the way these discourses are represented in Iranian cinema is demonstrated using the theory of representation and the method of discourse analysis. In relation to “religious experience”, three discourses of “intellectualism”, “religious intellectualism” and “Islamic tradition” are recognized and in order to illuminate the theoretical arguments, three movies are selected and analyzed, each representing the religious experience in the above mentioned discourses considering the discursive elements and semi discursive fields. The movies include “Booye Kafoor, Atre Yas”, “Marmoolak”, and “Tavvallode Yek Parvaneh”, for discourses of intellectualism, religious intellectualism and Islamic tradition respectively. Keywords: Theory of representation- discourse analysis- religious experience- cinema- intellectualism- religious intellectualism- Islamic tradition.