ابن‏عربي و بررسي دو شبهه درباره او: خاتم‏الاوليا بودن خود و نقل مشاهده رجبيون

Ibn ʹʹArabi and Reviewing Ttwo Doubts about Him: the Claim of Being the Seal of Friends and Seeing the People of Rajab

از ميان صاحب‏نظران عرفان نظري در دين برحق اسلام، نام ابن‏عربي بسيار برجسته است؛ زيرا بنابه برخي گفته‏ها، وي آورنده عرفان نظري به عرصه سير و سلوك بوده و از اين‏رو، نقطه عطف عرفان اسلامي و مورد توجه همگان، اعم از مخالف يا موافق اين مشرب فكري است. در آثار او، همچون هر متفكر برجسته‏اي دقت‏هاي بسيار شده و برخي از آنها متون درسي قرار گرفته است. در اين ميان، برخي عبارات در نوشتارهاي منسوب به او داراي ابهاماتي است؛ عباراتي كه گاه حمل بر توهين و موجب تكفير او مي‏شود و گاه از او نفي شده يا حمل بر صحّت مي‏شود. اين نبشتار سعي دارد دو عبارت مبهم و منسوب به او را مطرح و در جست‏وجوي پاسخي از جانب صاحب‏نظران و محققان اين عرصه بدان باشد. در اين تحقيق، از روش عقلي، نقلي و انتقادي استفاده شده و از منابع كتابخانه‏اي بهره گرفته شده است. دلايل موافقان قوي‏تر ديده شده و به وجود دسّ و تحريف در متون منسوب به ابن‏عربي اذعان يافته و به اين اعتقاد رسيده است كه اصطلاح «خاتم‏الاوليا » بودن بر يك معناي اصطلاحي در حوزه عرفان نظري دلالت دارد و از آن قصد بدعت و يا كفر نشده است.

Ibn ʹArabi is one of the very famous pundits of theoretical mysticism in the true religion of Islam because according to some sayings he is the one who has brought theoretical mysticism into the realm of spiritual journey; so he is the turning point of Islamic mysticism and all scholars, whether for or against this intellectual system, have focused on him. His works, like those of other outstanding thinkers, have been written with great care and some of them are textbooks. Meanwhile, some phrases in the works attributed to him have ambiguities. These phrases are sometimes interpreted as blasphemy and resulted in his anathemas and sometimes rejected as his sayings and or considered as correct ones. The present paper tries to discuss two ambiguous phrases attributed to him and find the answers given to these ambiguous phrases by the pundits and researcher of this field. The research method is rational, narrative, and critical using library resources. The research findings show that those scholars who agree with Ibn ʹArabi have strong reasons, that there are distortions and alternations in the texts attribute to him, and that the expression "the seal of friends" implies an idiomatic meaning in the realm of theoretical mysticism and does not mean heresy or blasphemy.