كيفيت تجلّي حق‏تعالي در عرفان اسلامي

he Quality of the Most High Godʹʹs Manifestation in Islamic Mysticism

از مسايلي كه در عرفان اسلامي و بيانات اهل معرفت مورد توجه واقع شده، مسيله چگونگي ظهور حق‏تعالي در مراتب تعينات است؛ يعني چگونه حق ـ جلّ و علا ـ از مرتبه كمون به مرتبه ظهور رسيده است. آنچه اين مقاله به بررسي آن پرداخته، اين است كه اين امر از آن مرتبه‏اي كه هيچ نحو تعيني از خود ندارد، چگونه به مرحله‏اي مي‏رسد كه براي ما قابل مشاهده مي‏گردد. همّ اساسي اين پژوهش، توضيح بسامان و تبيين نظام‏مند نظر مشهور از اهل تحقيق است كه در نهايت، بدين قرار قابل عرضه مي‏باشد: در تعينات ذاتي، مانند تعين اوّل، ظهور از آنِ حق بوده، هستي حقيقي از اوست و در تعيناتي كه در دايره فيض مقدس است، خلق ظهور داشته و حق باطن است؛ يعني خلق حجاب حق است و اگر حجاب خلق برداشته شود، هستي حق ظاهر مي‏گردد.

The issue of how the Most High God is manifested in the degrees of determinations, that is, how He comes from immanence degree to manifestation degree is discussed in Islamic mysticism and sayings of mystics. The present paper tries to explain how this thing comes from a degree which has no determination to a degree that is observable to us. It mainly aims at systematically expounding and explaining the researchersʹ famous view on the issue which finally can be presented as follows: in essential determinations, like first determination, the manifestation and real existence belong to the Divinity and in determinations which are in the circle of the most holy emanation the creature is present and Divinity is hidden; that is, creature is the veil of Divinity and if this veil is taken away, then the existence of Divinity will appear.