تاويل قرآن در «فيه ما فيه» مولوي حرف قرآن را ضريران معدن‏اند

The Exoteric Commentary of the Holy Quran in Mowlaviʹʹs "Fih-e Ma Fih" (what is really in it): the Blinds are the Mine of Quranʹʹs Words

عرفا با رعايت اصل «زهد» و «مراقبه» و تداوم در اعمال مربوط به آن، حالتي را تجربه مي‏كنند كه در آن عشق و محبت الهي سراپاي وجودشان را فرا مي‏گيرد و هستي مجازي‏شان را محو مي‏كند و به حقيقت حق و سرّ مطلق رهنمون مي‏سازد. آنان گاه به برداشت‏ها و تفاسير مناسب ذوق و حال خويش از آيات قرآني مي‏پردازند كه خود، آن را «استنباط» مي‏خوانند و بر همين اساس، تفاسيري زيبا و متعالي از برخي آيات قرآني و احاديث نبوي به دست مي‏دهند. چنين شيوه‏اي در تفسير آيات قرآن كريم مورد توجه بسياري از عرفا بوده و به مرور زمان به صورت يك شيوه تفسيري خاص در محافل عرفاني درآمده است. مولوي نيز بسان مشايخ بزرگ عرفاني، در آثار خود به تفسير عرفاني آيات قرآن كريم و احاديث توجه كرده است. او در «مثنوي معنوي» و كتاب «فيه ما فيه» تفاسير عميقي كه مناسب ذوق و تجربه عرفاني و روحاني خود اوست، از آيات قرآن كريم به دست داده كه بي‏نظير و تازه مي‏نمايد. در اين جستار، به بررسي شيوه تفسيري مولانا در كتاب ارزشمند «فيه ما فيه» پرداخته شده است، تا از اين رهگذر، ديدگاه‏هاي روحاني و عرفاني وي را درباره تفسير آيات قرآن كريم دريابيم و نيز تفسيرها و برداشت‏هاي عرفاني او را از برخي آيات قرآني و احاديث نبوي بيان كنيم.

Mystics, through observing the principles of "abstinence" and "meditation" and continuing their related practices, experience a state in which divine love and charity absorb all their beings, wipe out their figurative existence, and guide them to the reality of truth and absolute mystery. They sometimes interpret the verses of Holy Quran appropriate to their own intimate taste and state which they themselves call it "deduction" and accordingly provide generous and transcendent interpretation of Quranic verses and Prophetʹs traditions. Many mystics have paid attention to this method which has turned into a particular interpretive method in mystical circle over the time. Mowlavi, like other great mystics, has paid attention to the mystical interpretation of Quranic verses and traditions in his works. In "Masnavi Maʹnavi (spiritual ode)" and "fih-e- ma fih", he has provided deep interpretations of Quranic verses appropriate to his own mystical and spiritual experience and intimate taste which appear unique and new. The present paper studies Mowlanaʹs interpretive method in his valuable book, "fih-e- ma fih" in order to understand his mystical and spiritual viewpoints on Quranʹs interpretation and explain his mystical interpretations and understandings from some Quranic verses and Prophetʹs traditions.