ارزيابي شاخص‌هاي اقليم كشاورزي تحت سناريوهاي تغيير اقليم در ايستگاه هاي منتخب خراسان رضوي

Agroclimatic Indices Assessment over Some Selected Weather Stations of Khorasan Razavi Province Under Climate Change Scenarios

مطالعه اثرات تغيير اقليم بر محصولات كشاورزي و شاخص‌هاي اقليمي كشاورزي مي‌تواند موجب بهبود و توسعه راهبردهاي مديريتي در ارتباط با نيازهاي مهم كشاورزي در دهه هاي آينده و اتخاذ روش‌هاي سازگاري و كاهش اثرات سو تغيير اقليم بر بخش كشاورزي گردد. در اين پژوهش، اثر گرمايش جهاني بر متغيرهاي بارش و دما و شاخص‌هاي اقليمي كشاورزي چون طول دوره خشكي، طول دوره رشد و تبخير- تعرق بالقوه در سه دوره 2039-2010، 2069-2040 و 2099-2070 ميلادي با استفاده از برونداد ريزگرداني شده‌ي دو مدل گردش عمومي NCAR-PCM و GFDL-CM2.1 تحت سه سناريوي انتشار A1B، A2 و B1 در سه ايستگاه هواشناسي ‌مشهد، سبزوار و تربت حيدريه بررسي شد. با هدف كاهش عدم‌قطعيت، از روش ميانگين وزني استفاده شد. ريز‌گرداني با استفاده از روش آماري همبستگي چند متغيره بر روي ميانگين‌هاي ماهانه تا سالانه براي شاخص‌هاي اقليمي كشاورزي و نرم افزار LARS-WG5 براي مدل‌سازي متغيرهاي روزانه مورد نياز در محاسبه تبخير- تعرق بالقوه انجام شد. نتايج نشان داد در دوره‌هاي 2039-2010، 2069-2040 طول دوره رشد در دو ايستگاه مشهد و سبزوار افزايش و در تربت حيدريه كاهش مي يابد اما در هر سه ايستگاه اين شاخص در دوره 2099-2080 تا 6/18 روز افزايش خواهد يافت. تغييرات بارش در دوره‌ها و ايستگاه‌ها، متفاوت ارزيابي شد. سه ايستگاه مشهد، سبزوار و تربت‌حيدريه به ترتيب تا 3/3، 4/2 و 6/3 درجه سانتي‌گراد افزايش دما را تا پايان قرن حاضر تجربه خواهند كرد. تبخير- تعرق بالقوه در انتهاي دوره نسبت به دوره پايه در ايستگاه‌هاي مشهد، سبزوار و تربت حيدريه به ترتيب تا 4/13، 2/14و 3/9 درصد افزايش خواهد يافت.

Study of the climate change impacts on agricultural products and agro-climatic variables can improve the management strategies regarding to the agricultural demands in future decades and climate change mitigations in agriculture sector as well. Impacts of climate change on agro-climatic variables of Mashhad, Sabzevar and Torbat-e-heydariyeh including precipitation, temperature, Length of dry season, growing period and potential evapotranspiration under IPCC A1B, A2 and B1 emission scenarios has been studied using NCAR-PCM and GFDL-CM2.1 in the periods of 2010-2039, 2040-2069 and 2070-2099. Uncertainty of each models are investigated. Statistical downscaling has been done using two different methods of multiple regressions for monthly to yearly time scales and stochastic weather generator of LARS-WG 5 for producing daily data. We used daily data for calculating daily potential evapotranspiration by using Hargrivz-Samani method. Results show that mean amount of growing period has been increased by 18.6 days in the period of 2070-2099 in all three stations. Growing period is increased both in 2010-2039 and 2040-2069 in Mashhad and Sabzevar, but it has decreased in Torbat-e- Heydariyeh in the same period. Precipitation change has no significant change in future decades in the stations under study, but mean annual precipitation of Mashhad, Sabzevar and Torbat-e- Heydariyeh will be decreased by 5.0, 2.8 and 2.6 mm per year in the period of 2070-2099. Results also indicated that mean amount of evapotranspiration in Mashhad, Sabzevar and Torbat-e- Heydariyeh will be decreased by 13.5%, 16.5% and 14% in 2010-2039, 2040-2069 and 2070-2099, respectively.