بررسي شاخصهاي ارزيابي عملكرد و تعيين عمق بهينه آبياري دو رقم پنبه تحت شوري‌هاي مختلف آب آبياري

Study on The Yield Assesse Indexes and Determinate Optimum Depth Irrigationfor Two Cultivars of Cotton on Different Level of Water Salinity

اين تحقيق به شكل، كرتهاي خرد شده بصورت فاكتوريل و در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي در ارديبهشت ماه 1389 به مرحله اجرا در آمده و در آن سطوح مختلف شوري (2/2، 5/5 و 3/8 دسي زيمنس بر متر)، به عنوان كرتهاي اصلي و دو رقم پنبه (ورامين و خرداد) و چهار سطح عمق آب آبياري (معادل 50 ، 75 ، 100 و 125 درصد عمق آب مورد نياز گياه) به صورت فاكتوريل، به عنوان كرتهاي فرعي در سه تكرار در نظر گرفته شدند. جهت بررسي اثرات جداگانه و توام شوري و كم آبي بر عملكرد ارقام پنبه از شاخصهاي توليد نهايي6 (MP)، نسبت نهايي نرخ جايگزيني فني7 (MRTS) و نيز ارزش توليد نهايي 8(VMP) نسبت به دو عامل كميت و كيفيت آب آبياري استفاده گرديد. همچنين جهت تحليل اقتصادي، مقادير عمق بهينه آبياري در شرايط محدوديت آب و عمق كامل آبياري براي دو رقم پنبه تعيين شد. مقايسه ارقام شاخص توليد نهايي پنبه نسبت به عمق آب آبياري (MPI) نشان مي‌دهدكه در شرايط كم آبياري، به ازاي افزايش هر سانتي متر عمق آب آبياري بكار برده شده، پنبه خرداد از عملكرد كمتري نسبت به پنبه ورامين برخوردار است، در حالي كه در شرايط پر آبياري، به ازاي افزايش هر سانتي‌متر عمق آب آبياري كاهش عملكرد بيشتري دارد. علاوه بر اين، شاخص توليد نهايي پنبه نسبت به شوري آب آبياري(MPECw) بيان مي‌كند، در شوري 33/5 دسي زيمنس بر متر، با افزايش يك واحد شوري آب آبياري متوسط عملكرد پنبه ورامين 8/31 و عملكرد پنبه خرداد 5/76 كيلوگرم در هكتار كاهش مي‌يابد. نسبت نهايي نرخ جايگزيني فني، نيز نشان مي‌دهد براي اينكه عملكرد با افزايش يك واحد شوري آب آبياري تغيير نكند ، بايد عمق آب آبياري، براي ارقام پنبه ورامين و خرداد به ترتيب 68/1 و 85/3 سانتي متر افزايش يابد. اين مسيله بيانگر مصرف آب بيشتر توسط پنبه خرداد نسبت به پنبه ورامين، در شرايط شوري يكسان است. نتايج همچنين نشان دادند، با افزايش شوري آب آبياري براي هر دو رقم پنبه عمق بهينه افزايش مي‌يابد. ضمنا در كليه سطوح شوري، مقادير عمق بهينه آب آبياري براي پنبه خرداد بزرگتر از پنبه ورامين است. به عبارت ديگر پنبه ورامين در عمق آبياري كمتر به عمق بهينه خود رسيده است.

This experiment was conducted based upon a factorial split plot design consisting of three factors: salinity with three levels (2.2, 5.5 and 8.3 dS/m), irrigation with four levels (50%, 75%, 100% and 125%), cultivars with two levels (Varamin and Khordad). There were three replicates for each treatment combination. Salinity was considered as main plot while the other factors were arranged as sub plots in the experiment. Effects salinity and deficit irrigation on yield for cultivars of cotton studied with Marginal Production(MP), Marginal Rate of Technical Substitution(MRTS) and Value of Marginal Production(VMP) indexes. Also for economics analysis, optimum depth of irrigation for deficit irrigation and complete irrigation depth were determined for tow cultivar. MPI showed That in deficit irrigation condition, yield of Khordad less than Varamin, for 1 centimeter of irrigation depth. But in over irrigation level , decreasing yield of Khordad rather than Varamin. Also MPECw showed, That yield decreased 31.8 Kg/ha on Varamin and 76.5 Kg/ha on Khordad cultivars, by increasing 1 dS/m salinity of irrigation water. MRTS index showed for instant yield, when salinity of irrigation water decrease 1 dS/m, must be increase depth of irrigation, 1.68, 3.85 cm for Varamin and Khordad respectively. So that, in equal situation of irrigation water salinity, optimum irrigation depth for Khordad was rather than Varamin.Also in all of salinity levels, optimum irrigation depth, for Khordad was rather than Varamin.