بررسي شاخص هاي خشكسالي هواشناسي در ايستگاه هاي سينوپتيك مازندران

Investigation of meteorological drought Indixes in Mazandaran synoptic Stations

خشكسالي ناشي از كاهش بارش رواناب و رطوبت خاك و افزايش درجه حرارت هوا و عمق سطح ايستابي، نسبت به شرايط ميانگين دراز مدت است. خشكسالي ها را مي توان به چهار گروه عمده هواشناسي، هيدرولوژي، كشاورزي و اقتصادي – اجتماعي تقسيم نمود، كه در خشكسالي هواشناسي مقادير بارندگي ها نسبت به مقدار ميانگين سنجيده مي شود. در اين پژوهش، با استفاده از داده هاي بارندگي ماهانه ايستگاه هاي سينوپتيك بابلسر، رامسر و نوشهر وابسته به سازمان هواشناسي استان مازندران، وقايع خشكسالي با استفاده از نمايه هاي: شاخص بارش استاندارد (SPI) ، شاخص درصد نرمال (PNI) ، شاخص دهك ها (DI) ، شاخص Z چيني (CZI) ، شاخص Z چيني اصلاح شده (MCZI) ، شاخص عدد Z (ZSI) و روش موهان و رانگاچاريا تعيين شد. نتايج نشان مي دهد كه شاخص هاي درصد نرمال و دهك ها در تمام ايستگاه ها روند مشابهي دارند و همچنين منحني- هاي مربوط به شاخص هاي SPI، ZSI و CZI، در تمام ايستگاه ها تقريبا برهم منطبق بوده و همبستگي بسيار خوبي به صورت دو به دو بين آن ها مشاهده شد كه براي شاخص MCZI اين گونه نبوده است. در روش موهان و رانگا چاريا، خصوصيات وقايع خشكسالي اعم از شروع، خاتمه، مدت و شدت براي تمام ايستگاه ها تعيين شد. استفاده از اين روش، براي تهيه نقشه هاي هم مدت و هم شدت خشكسالي (پهنه بندي خشكسالي)، به منظور تعيين مناطق مستعد خشكسالي و همچنين پيش بيني وضعيت آينده توصيه مي شودشود.

Drought is caused decrease by of rainfall, runoff and soil moisture and also increase of air temperature and water table compared to long time average condition. Drought can be divided into four major groups of Meteorological, Hydrological, Agricultural and Social- economical which meteorological drought will be evaluated by rainfall values comparing with its average. In this study, by use of monthly rainfall data of Babolsar, Noushahr and Ramsar synoptic Stations which are related to Mazandaran Meteorological Organization, Drought events was quantified by Standardized Precipitation Index(SPI), Percentage of Normal Index ( PNI), Deciles Index (DI), Chinese Z Index (CZI), Modified Chinese Z Index (MCZI) and Z- Score Index and Mohan & Rangacharia method. Results shows that PNI and DI in all stations have similar trends and the Curves of SPI, ZSI and CZI in all stations are well coincide with each other and have a very good fitness but MCZI. In Mohan & Rangacharia method, drought events characteristics consists of commencement, termination, duration and intensity were determined for all stations. Applying this method for preparing iso-duration and iso- intensity maps of drought (Drought zoning ) for determination of the drought susceptible area and also forecasting the future condition are recommended.