تعيين الگوي زماني بارش در استان كرمان

Determination of rainfall Temporal Pattern in Kerman Province

برآورد سيلاب طراحي يكي از گام‌هاي اصلي در طراحي و اندازه‌يابي انواع سازه‌ها و تاسيسات هيدروليكي است كه به روش‌هاي مختلفي انجام مي‌شود. در مواردي كه ظرفيت ذخيره سيستم قابل‌توجه يا دوره بازگشت سيلاب طراحي طولاني باشد، مثلاً در طراحي سرريز سدهاي مخزني استفاده از مدل هاي رياضي براي تبديل باران طراحي به سيلاب طراحي، يك گزينه معمول و رايج است. در روش پيلگريم طراحي مجموعه اي از بارش هاي شديد ثبت شده در ايستگاه هاي مورد مطالعه براي هشت پايه زماني (1، 3، 6، 9، 12، 18، 24 و 36 ساعته) انتخاب و سپس نمودار تجمعي بي بعد آن ها همگي روي يك صفحه مختصات پياده شده و درنهايت منحني تجمعي متوسط باران طراحي هر يك از تداوم هاي مذكور استخراج شد. در روش محاسباتي پيلگريم نيز كليه بارش ها در هر تداوم مورد بررسي قرار گرفت و پس از تعيين جداول توافقي و مربع كا، معني دار بودن يا نبودن الگوي محاسبه شده در هر تداوم مشخص شد. در روش هاف توزيع زماني بارندگي به صورت توزيع احتمالي ارايه مي شود. در نهايت روش رگبارهاي يك تداوم معين بسته به اين‌كه بيشترين مقدار بارش خود را در كدامين چارك زماني از تداوم ريزش كرده باشند، به چهار دسته رگبارهاي چارك اول، دوم، سوم و چهارم طبقه بندي مي شوند. سپس توزيع زماني بارش در هر دسته به وسيله منحني با دو محور برحسب بارش به صورت درصدي از كل بارش (تجمعي) و تداوم بارش به صورت 25 درصد از كل مدت تداوم ترسيم مي گردد. اين روش ها در تك تك ايستگاه ها انجام شد و سپس در كل منطقه با استفاده از كليه بارش هاي اتفاق افتاده الگوهاي تيپ منطقه اي به دست آمد. براساس نتايج حاصله از اين تحقيق و بررسي الگوي احتمالي نقطه اي مي توان گفت كه در مناطق جنوبي استان اكثر بارش ها جز بارش هاي چارك اول و در مناطق شمال و شمال شرقي جز بارش هاي چارك سوم مي باشند. بارش هاي اتفاق افتاده در غرب استان نيز اكثر بارش ها در چارك دوم اتفاق افتاده است. اكثر بارش هاي مشاهداتي در سطح استان جز رگبارهاي چارك اول و سوم مي باشند. براساس الگوهاي منطقه اي بارش هاي يك و سه ساعته جز چارك اول، بارش هاي 6 و 24 ساعته جز چارك سوم و بارش هاي 9، 12 و 18 ساعته در چارك دوم واقع شده اند. بارش 36 ساعته در چارك اول قرار دارد. بنابراين با تعيين الگوي زماني بارش به روش پيلگريم و هاف و مشخص شدن زمان وقوع سيلاب در هر بارش، برنامه ريزي لازم جهت طراحي انواع سازه ها و تاسيسات هيدروليكي و با دوره بازگشت هاي مختلف امكان پذير خواهد بود.

Design storm estimating is one of the main step in designing and getting the size various structures and hydraulic installations. In some causes by which the capacity of system storage is considerable or returned period of design flood is long such as designing of the spillway of dams using of mathematical model for converting design storm to design flood is usual. In drawing pilgrim method a collection of registered severe rains at studied stations according to 8 base of time (1, 3, 6, 9, 12, 18, 24 and 36) is chosen. Then non-dimensioned cumulative chart is drawn on sheet and cumulative curve of average rain is exploited from each of mentioned continuations. In the Pilgrim method all rains of each continuation are considered and determined being meaningful or meaningless calculated patterns after determining of agreed tables and X2. In half method time distribution of rain is considered in the form of possibly distribution. In this method the shower of specified continuation depends on where the rainfall will be occurred in time-quarter are classified into groups. First shower quarter, second shower quarter, third shower quarter & forth shower quarter. Then the time-distributing of rain in each group is designed by two rainfall curves in from of cumulative rain and continuation of rain. It is represented in the form of 25% from the total time of rain. This methods are done in each of stations, and regional type patterns are gotten by using of all occurred rain. According to the obtained results of pointed possibly patterns, we can say that in the southern regions of province the most rainfalls are in the first quarter rain and in the south and eastern south are in the third quarter rains. The most observed rains in province are in first quarter and third quarter showers. According to the regional patterns, the rain of 1 and 3 hours are in the first quarter, the rain of 6 and 24 hours are in the third quarter and the rain of 9, 12 and 18 are in the forth quarter. The rain of 36 hours is in the first quarter.