تحقيقات سلول‌هاي بنيادي جنيني و ضرورت قانونگذاري

Embryonic stem cells research; legislation necessity

امروزه موضوع سلول بنيادي جنيني، علاوه بر متخصصان علوم زيستي و پزشكان، گروه‌هاي ديگراز جمله دانشمندان علم اخلاق، حقوق، سياسيون و حتي دولت‌مردان را نيز درگير كرده است. توليد و استفاده پژوهشي از اين سلول‌هاي منحصر به فرد، با طيف وسيعي از مباحث اخلاقي و حقوقي همراه است. بديهي است كه قانونمند كردن تحقيقات سلول بنيادي جنيني به لحاظ ضمانت پيشگيري و رفع پيامدهاي ناگوار احتمالي و ممانعت از استفاده ابزاري از رويان؛ حافظ شان و جايگاه رويان است. روند كند قانونمند كردن فرايند استفاده از سلول‌هاي بنيادي در مقايسه با شتاب استفاده از اين سلول‌ها در پزشكي؛ ايجاد يك شكاف قانوني خواهد كرد، كه به‌واسطه آن كرامت و حق حيات انسان خدشه‌دار خواهد شد و جبران مضرات آن بسيار دشوار خواهد بود. لذا قبل از توسعه اين تحقيقات، ضرورت قانونمندكردن آن اجتناب‌ناپذير است. ايران جزو نخستين كشورهايي بود كه به اين فناوري دست يافته است، با وجود اين؛ هنوز راهنماي اخلاقي مصوب و قوانين مدون مرتبط در كشورمان وجود ندارد و اين در حالي است كه ساير كشورهاي پيشرو در اين حوزه علمي، از همان سال‌هاي اول شروع اين تحقيقات و حتي قبل از آن، فعاليت‌هاي قانون‌گذاري را با صرف وقت و دقت كارشناسانه آغاز كرده‌اند. اين مقاله ضمن تبيين جوانب و پيامدهاي اين فناوري،‌ سيري كوتاه بر وضعيت قانون‌گذاري در سطح مجامع بين‌المللي و چند كشور پيشرفته داشته و در نهايت ضمن عنايت به نكات كليدي در اين قوانين، ضرورت ساختارمند كردن اين تحقيقات در ايران را با تدوين قوانين مرتبط؛ يادآور مي‌شود.

Abstract: Nowadays, the subject of embryonic stem cells has engaged In addition to biologists and physicians other specialists including medical ethicists, politicians, statesmen, lawyers. There is a wide range of ethical and legal issues about producing and using of these exclusive cells in research. Clearly legislation of stem cell researches guarantees and prevents from probable unfavorable sideffects and instrumental using of the embryo; in addition it preserves the position and value of the embryo. The gradual process of legislation in embryonic cell using in comparison to accelerate using of these cells in medicine will make a legal gap that will impair human dignity and the right to life and their compensations will be very difficult. Therefore, it is necessary to legislate about these cells before development of these researches. One of the first countries that have achieved technology of stem cell is Iran but yet we donʹt have ethical guideline and codified law about stem cells. In other countries that have had acceleration in this scientific field from beginning of stem cells research even before beginning of research. They have spent a long time on legislation and experimental activity. In this article, we talk about different sides of these technologies. We review briefly legislations status in international communities and some developed countries and finally we state key points in these laws and remind necessity of legislation of stem cell research in Iran.