تحليل نمونه ي فيزيكي سرريزسطحي سد سيوند

Study And Analysis of A Part Of Sivand Dam Ogee Spillway Physical Model

امروزه نقش سدها در زندگي بشر، به خصوص دركشورهايي نظير ايران، به عنوان يكي از زيرساخت هاي اساسي درتوسعه ي پايدار و بهينه از منابع آب مشهود است. سرريز از سازه هاي مهم هر سد مي باشد كه امكان خروج سيلاب هاي اضافه بر ظرفيت آبگير سد را ميسر مي سازد. به عبارت ديگر، تنظيم ارتفاع و حجم آب درياچه ي پشت سد از ديگر كاربردهاي مهم سرريزهاست. از بين سرريزها، سرريز سطحي، به خاطر بازده هيدروليكي بالا، بيشترين كاربرد را دارد. با توجه به اين واقعيت كه انجام آزمايش به عنوان دقيق ترين روش در بررسي مسايل و مشكلات پيش روي اين گونه سازه ها مطرح مي باشد، محققان و طراحان را بر آن داشته است تا با ساختن نمونه ي فيزيكي از سازه ي طراحي شده و انجام آزمايشات، از جنبه هاي پنهان پديده با بهره وري آزمايش ها از شبيه سازي جريان هاي واقعي پرده بردارند. جهت بررسي وضعيت جريان بر روي قسمتي از سرريز سطحي سد سيوند نمونه ي فيزيكي سرريز سطحي با مقياس 1:100 در نهر پايه دار آزمايشگاه هيدروليك دانشگاه آزاد اسلامي واحد مرودشت با مصالحي از قبيل ورق پلكسي گلاس، اسفنج مصنوعي، طلق، چوب و غيره ساخته شد. عمليات داده برداري در 14 مرحله با بده هايي متفاوت انجام گرديد. پس از تجزيه و تحليل داده ها، عدد فرود در تندآب به دليل افزايش سرعت، داراي بيشترين مقدار و در مقاطع بين سرريزسطحي اصلي و سطحي تنظيم كننده، به علت استغراق ايجاد شده، داراي كمترين مقدار مي باشد. ضريب C سرريز سطحي نمونه، 796/1 محاسبه گرديده است. همچنين، با توجه به تحليل وضعيت نمونه جرياني تا بده ي حدود 2000 مترمكعب بر ثانيه براي آن شبيه سازي شد و مشكلي در آن مشاهده نگرديد. با توجه به فراسنج معيار عدد حفره سازي بحراني در بعضي آزمايش ها، سازه ي سد با تخريب روبرو است، از اين رو احداث مجراهاي هوادهي در نقاطي از مقطع خروجي سرريز توصيه مي گردد.

Today, the role of dams in the human well-being, especially in countries like Iran is known as one of the underlying bases of sustainable development.] The spillway is one of the important structures of any dam.[that enables the bypass of flood flows or flows that exceed the capacity.] In other words, controlling the height and the volume of the feservoir is another important function of the spillways. [Among the different types of the spillways, ogee spillways are mostly used, regarding their high hydraulic efficiency. According to the fact that testing is proposed to be the most precise method in studying the problems of such structures, this has made the researchers and designers to investigate the hidden aspects of the subject by means of making physical models and modeling real flows. In order to investigate the flow regime on a part of Sivand dam ogee spillway, the physical model of the spillway was built to a 1:100 scale] in the flume of the hydraulic laboratory of Marvdasht Islamic Azad University.[ Data were in 14 steps with different discharges. Analyzing the colleced data, it was found that the Frude number had the maximum values on the chute structure according to the high velocity. And in the sections between the main and the control spillways the least values for the Frude numbers were observed resulted from submergence of the flow.] The C coefficient of the ogee spillway was computed to be 1/796. In addition, the flow was modeled up to a discharge of about 2000 m3/s in the prototype, [Regarding the critical cavitation number in a number of the tests, the dam structure is threatened to damage. Hence, construction of air vents at the outlet section of the spillway is strongly recommended.