فلسفه عرفان نظري

Philosophy of Theoretical Mysticism

چكيده عرفان، ابعاد مختلفي دارد كه مهمترين آنها بُعد معرفتي و طريقتي آن است. مطالعه در ابعاد مختلف عرفان، علوم متعددي را پديد آورده است كه مي‌توان از آنها به «علوم عرفاني» تعبير كرد. مهمترين شاخه‌هاي علمي عرفان در سنت اسلامي، عبارتند از عرفان نظري و عرفان عملي. عرفان نظري حاصل تامل در يافته‌هاي سلوكي و شهودي عرفا است و عرفان عملي، علم سلوك و طريقت است. با پيدايي و گسترش فلسفه‌هاي مضاف در غرب كه به فرانگري و مطالعه امور از بيرون مي‌پردازند، پديده? عرفان نيز مورد تامل و مداقه عقلاني بيروني قرار گرفت و دانشي به نام «فلسفه? عرفان» ظهور كرد. فلسفه? عرفان، چيستي و چگونگي تجربه? عرفاني و احكام آن را برمي‌رسد. اما بحث و كاوش از چيستي و چگونگي علم عرفان نظري و پرسش‌هاي نظري راجع به آن ـ همچون بحث از موضوع، مبادي، مسايل، روش و ساختار آن ـ مي‌تواند موضوع علم مستقلي قرار گيرد كه به آن «فلسفه? عرفان نظري» مي‌گوييم. اين‌گونه مباحث به طور سنتي و به اجمال در مقدمه? برخي از كتب مربوط آمده است؛ اما گسترش اين علم و طرح پرسش‌ها و ترديدهاي بنيادي در باب ماهيت و مبادي و پيش فرض‌هاي آن ايجاب مي‌كند كه به طور مستقل نيز به آن پرداخته شود. در اين نوشتار به اجمال برخي از مهمترين خطوط كلي فلسفه? عرفان نظري را مرور خواهيم كرد. كليدواژه‌ها‌: عرفان، معرفت عرفاني، فلسفه، فلسفه? عرفان، عرفان نظري، فلسفه? عرفان نظري.