تبيين عقلاني فنا در عرفان اسلامي

Rational Explanation of Annihilation in Islamic Mysticism

چكيده عارفان در مسيرسلوك الي الله، منازل و مقاماتي را پشت سر مي‌نهند كه فهم آنها براي غير اهل عرفان، خالي از صعوبت نيست. به همين دليل اغلب متفكران مي‌كوشند تا با تكيه بر مباني فكري و نظري خويش، تبيين (explanation) يا توضيحي فهم‌پذير از حالات و تجربه‌هاي عرفاني به دست دهند. اما توفيق اين تبيين‌ها كاملا تحت تاثير قوت و توانمندي مباني مذكور قرار دارد. يكي از مقامات عرفاني كه فهم خردپسند آن براي غير اهل عرفان بسيار دشوار بوده و به همين دليل نظريه‌هاي مختلفي در تبيين آن مطرح شده است، مقام يا حال «فنا» است. دستاوردهاي مختلف علمي و فلسفي، دستمايه‌هاي درخوري براي تبيين فنا در اختيار مي‌نهند كه در جاي خود ارزشمندند, اما اين نوشتار كوشيده است تا نشان دهد تنها تبيين موفق در اين مسيله، تبييني است كه بر پايه? اصول حكمت متعاليه و عرفان نظري ارايه شده است. كليدواژه‌ها: فنا، عرفان، تبيين عقلاني، عرفان نظري، حكمت متعاليه.

Rational Explanation of Annihilation in Islamic Mysticism Abolfadhl Kiyashemshaki Abstract: In their spiritual journeys, mystics should travel through different stages in which they gain mystical experiences some of which can hardly be expressed to others. Elaborating the spiritual state of annihilation (fana?), this paper attempts to show how understanding this state is difficult and controversial in Islamic mysticism. The author attempts to discuss different aspects of this phenomenon and demonstrate that the only mystical school which has had any success in explaining the reality of fana? is the school of Transcendent Philosophy. Keywords: annihilation, mysticism, intellectual explanation, theoretical mysticism, transcendent philosophy.