اصلاحات ساختاري در نظام مالياتي ايران

The Structural Reforms in Iran’sTax System

شاخص هاي ارزيابي نظام مالياتي ايران نظير سهم پايين ماليات ها از توليد ناخالص داخلي و منابع تامين بودجه ، فشار مالياتي بر شركت ها در بخش ماليات هاي مستقيم و تمركز بر ماليات بر ورادات در بخش ماليات هاي غير مسقيم ، بيانگرآن استكه نظام مالياتي كشور از ساختار مطلوبي برخوردار نيست . مقايسه بين ماليات برشركت وماليات بر درآمد كه قاعدتاً بايد شامل كليه درآمدها در اقتصاد ايران باشد نشان دهنده وجود عدم تعادل ، بي عدالتي و ناكارآمدي در جمع آوري ماليات هاي بر درآمد است يعني عوامل اقتصادي غير از شركت ها علي رغم درآمد بالايي كه دارند متناسب با آن سهم ماليات خود را پرداخت نمي نمايند و فرار مالياتي در كسب درآمد بسيار متداول و رايج است. در نظام مالياتي ايران در بخش مالياتهاي غير مستقيم نيز يك ماليات عمومي بر مصرف و فروش وجود ندارد و آنچه كه تحت اين عنوان آمده فقط شامل ماليات هاي انتخابي مي شود. در اين مقاله، با هدف بهبود نظام مالياتي كشور، اصلاحات ساختاري زير ارايه شده است . اول، معرفي پايه هاي مالياتي جديد كه در اين زمينه پايه هاي ماليات بر محيط زيست ، ماليات برعايدي سرمايه و ماليات هاي محلي معرفي شده اند. دوم، بهبود عملكرد پايه هاي مالياتي موجود كه در دو بخش هزينه و درآمد اصلاحات مورد نياز در قالب معرفي پايه ماليات بر مجموع درآمد و ماليات بر ارزش افزوده ارايه شده است و در پايان نيز با توجه به اجراي سياست هاي مرتبط با طرح تحول اقتصادي بخصوص در بخش انرژي، سياست هاي مالياتي مورد نياز براي صرفه جويي در مصرف انرژي ارايه شده اند .

Iran’s tax system indicators, such as lower ratio of taxes to GDP and funding resources, tax pressure on companies in direct tax bases and focus on import tariffs in indirect tax bases, indicate that the structure of tax system in Iran is not desirable. Comparison between corporate tax and income tax that the latter includes all income in economy, indicates an imbalance, injustice and inefficiency in collecting taxes on income, and shows that economic agents, despite companies, do not pay taxes proportional to their income. In the case of indirect tax, there is not a general consumption or sale taxes, and what exist under this title, just include excise taxes and very limited kind of VAT. To improve Iranʹs tax system, in this paper, we provide structural reforms as follow: we first introduce two new tax bases, in this area the environmental and local taxes are provided, the second reform is to improve the performance of the available tax bases, include direct and indirect taxes, in this area two tax bases include global income tax and VAT are presented. Finally, in respect to implementing policies related to economic evolution project, especially in the energy sector, essential tax policies for saving energy are provided.