بررسي اثرات بيمه محصولات زراعي بر كارايي توليد و مديريت ريسك در كشاورزي: مطالعه موردي در استان فارس

Effects of Crop Insurance on Productivity and Risk Management: a Case Study of Fars Province

اهداف اصلي استفاده از بيمه فراورده هاي كشاورزي، ارتقاي سطح درآمد و كاهش نوسانات درآمدي بهره برداران، افزايش امنيت سرمايه‌گذاري در اين بخش و در نتيجه استفاده كارا از نهاده ها ذكر شده است. لذا در اين مطالعه چگونگي تاثير بيمه بر كارايي توليد بهره‌برداران كشاورزي و گرايش به مخاطره آنها ارزيابي شده است. افزون بر آن با تعيين تابع تقاضاي بيمه بهره‌برداران عوامل موثر بر آن مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. وجود مسايلي از جمله ريسك سيستمي، انتخاب معكوس يا زيان آور و مخاطرات اخلاقي ميتواند موجب كارايي نامناسب نظام بيمه گردد. از اين رو، وجود اين پديده ها نيز در اين مطالعه بررسي شده است. داده‌‌هاي مورد نياز با استفاده از اطلاعات مقطعي بهره برداران سيب زميني كار شهرستان اقليد در استان فارس با روش نمونه‌‌گيري خوشه‌‌اي چند مرحله‌‌اي و از طريق مصاحبه با سيب زميني كاران بيمه شده و بيمه نشده، در سال زراعي 89-1388 جمع آوري گرديده است. تعداد بهره‌‌برداران وارد شده در جمعيت نمونه اين مطالعه به ترتيب شامل 87 و 90 سيب زميني كار بيمه شده و بيمه نشده بود. كارايي بهره برداران در استفاده از نهاده ها با استفاده از تابع مرزي تصادفي پس از تعيين فرم مناسب تابع توليد تخمين زده شد. روحيه كشاورزان در برخورد با مخاطرات و عوامل موثر بر تقاضاي بيمه بهره‌برداران، به ترتيب با استفاده از "روش معادل قطعي محتمل برابر" و "روش گودوين" برآورد شد و مورد تحليل قرار گرفت. وجود ريسك سيستمي، انتخاب معكوس يا زيان آور و مخاطرات اخلاقي به ترتيب با استفاده از روش هاي ميراندا و گلابر (1997) و كويگين و همكاران (1993) بررسي شد. نتايج حاصل از اين مطالعه نشان داد كه بيمه بر كارايي فني سيب زميني كاران اثر مثبت معني دار ندارد. با اين حال محاسبه و مقايسه ضرايب ريسك‌گريزي بهره برداران عضو نمونه نشان داد كه بيمه محصولات كشاورزي بر نحوه نگرش زارعين نسبت به مخاطرات تاثير مثبت گذاشته و در كاهش سطح ريسك‌گريزي موثر بوده است. بررسي امكان وجود مسايل مختلف در عملكرد نظام بيمه نمايانگر احتمال وجود ريسك سيستمي ضعيف و همچنين مخاطرات اخلاقي و انتخاب زيان آور بود. تخمين تابع تقاضا نشان دهنده تاثير مثبت ويژگيهاي شخصي و مديريتي بيمه گذار از جمله درجه‌ريسك‌گريزي، تحصيلات، تجربه, سن بهره بردار و همچنين مالكيت مزرعه بر تقاضاي بيمه مي باشد.

The objectives of crop insurance are to enhance the farmersʹ income level, decreasing income fluctuations, increasing investment security in agriculture and, thereby, more efficient use of agricultural inputs. So, in present study, effects of crop insurance on farmersʹ production efficiency, their attitudes toward risk as well as agricultural demand function were estimated and evaluated. Also, the probable affects of systematic risk, adverse selection and moral hazard on the efficiency of crop insurance were investigated. Data were collected from a sample of 87 insured and 90 uninsured potato farmers in Eghlid region by multistage cluster sampling method in 2009-10. Farmersʹ technical efficiency and attitudes toward risk were estimated by the stochastic frontier production function and ELCE method, respectively. Agricultural crop insurance demand function was estimated by using Goodwin (1993) model. Also, existence of systematic risk, adverse selection and moral hazard were investigated by Miranda and Glauber (1997) model. Results of the study revealed that, insurance effect on production of potato farmers was not positive. However, it was effective in increasing farmersʹ attitude toward risk. Investigating for adverse selection and moral hazard showed that they were most likely the main causes of negative effect of insurance. Results also revealed the existence of a weak systematic risk which is especially important in the case of private insurance. Demand function estimation showed the positive effects of farmersʹ personal and managerial characteristics such as degree of risk aversion, education level, experience, age and ownership on their demand for crop insurance.