آرا الفلاسفه‌ي منسوب به آمونيوس

?r?’ al-Fal?sifah and pseudo-Ammonius

در مقاله‌ي حاضر يكي از منابع اوليه‌ي تاريخ‌نگاري فيلسوفان يوناني در جهان اسلام، با عنوان آرا الفلاسفه، يا اختلاف الاقاويل في المبادي، معرفي شده است كه از آن نسخه‌ي خطي منحصر به فردي باقي مانده است. در سده‌هاي نخستين اسلامي آرا الفلاسفه را، به غلط، ترجمه‌ي عربي اثري از آمونيوس مي‌پنداشته‌اند، اما اهميت و تاثير اين رساله در استنادها و اقتباسهايي كه دانشمندان برجسته اسلامي نظير بيروني و شهرستاني از آن داشته‌اند، آشكار مي‌شود. نتيجه توجه به جايگاه آمونيوس هرميايي و مروري بر مضامين نقل شده در اين اثر نشان مي‌دهد كه بايد آن را علاوه بر وجه تاريخ‌نگارانه‌اش در رديف متون منحولي قرار داد كه گرايش فلسفي مسلط نوافلاطوني را در دوره‌ي تكوين فلسفه‌ي اسلامي بازتاب مي‌دهند.

This article is devoted to introducing an Arabic original source in doxography of Greek philosophy. This source, entitled ?r?’ al-Fal?sifah, has been preserved through one manuscript in the Ayasofia library in Istanbul. During the first Islamic centuries, it has been assumed that this is a translation of a work by Ammonius, but the attribution is rejected like some of other ancient Arabic texts about Greek philosophy. However, as this study shows, the text has been an important direct source for some great Islamic scholars like Bir?ni and Shahrest?ni, and hence has constituted their major beliefs about the ancient philosophers. What is known through a survey on the role of Ammonius son of Hermeas (d. 517 or 521) and the contents of the work attributed to him in Islamic culture, is that the text, beside its historiographical feature, should be considered as a sample of the dominant neo-platonic trend in the formative period of Islamic philosophy.