تحليل پوياي اقتصاد سنجي از رابطه‎ي بين توليد ناخالص داخلي، مصرف انرژي و صادرات غير نفتي در ايران

A Dynamic Econometric Analysis of GDP, Energy Consumption and Nonoil-Exports in Iran

اين مقاله با استفاده از داده هاي سري زماني ايران طي دوره‎ي 1386-1346، به بررسي رابطه‎ي پوياي بلند مدت و كوتاه مدت بين متغيرهاي توليد ناخالص داخلي، مصرف انرژي، صادرات غير نفتي، تشكيل سرمايه‎ي ثابت ناخالص و اشتغال پرداخته است. در اين راستا از تكنيك اقتصاد سنجي آزمون كرانه ها به هم‎جمعي و الگوي ECM استفاده شده است. هم‎چنين از مجموعه‌ي آزمون هاي باي و پرون (2003) به منظور تعيين نقاط شكست به صورت درون‎زا و آزمون لي و استرازيسيچ (2003) براي آزمون ريشه‎ي واحد با لحاظ دو شكست ساختاري درون‎زا استفاده شده است. نتايج آزمون كرانه ها وجود رابطه‎ي تعادلي بلند-مدت ميان متغيرها را تاييد مي كند و سرعت تعديل انحراف از تعادل بلند مدت براي حالت-هايي كه توليد ناخالص داخلي و صادرات غيرنفتي متغير وابسته هستند، به ترتيب برابر با 50/0 و 69/0 مي باشد. برآورد ضرايب بلند مدت نيز نشان مي‎دهد كه مصرف انرژي، تشكيل سرمايه‎ي ثابت و اشتغال به ترتيب با مقادير 26/0، 24/0 و 53/0 تاثير مثبت و معني داري بر توليد ناخالص داخلي دارند. هم‎چنين توليد ناخالص داخلي با ضريب مثبت و معني داري معادل 68/4، بر صادرات غيرنفتي در بلند مدت اثرگذار است، بنابراين مي توان نتيجه گرفت كه در بلند مدت مصرف انرژي عامل محرك رشد اقتصادي است و رشد اقتصادي بستر توسعه‎ي صادرات غير نفتي را فراهم مي آورد. طبقه بندي JEL: Q43، C32، F10

A Dynamic Econometric Analysis of GDP, Energy Consumption and Nonoil-Exports in Iran Hassan Heidari * Assistant Professer Department of Economics, Urmia University h.heidari@urmia.ac.ir Lesyan Saeidpour Post Graduate Student Department of Economics, Urmia University Urmia, Iran saeidpour.lesyan@gmail.com Received: 2011/12/06 Accepted: 2012/05/29 Abstract This paper investigates the dynamic long-run and short-run relationship among GDP, energy consumption, nonoil exports, gross fixed capital formation and employment in the case of Iranian economy, using the annual time series data for the period of 1967 to 2007. We applied Bounds test approach to the relationship proposed by Pesaran et al. (2001). Moreover, we used Bai and Perron (2003) and Lee and Strazicich (2003) tests to respectively determine endogenous break points, and equilibrium values of the variables under consideration,. The results of Bounds test confirms existence of a long-run relationship among variables. The speed of adjustment to restore equilibrium for the cases where GDP and nonoil exports are considered as dependent variables are 0.50 and 0.69, respectively. The resulting values of the long-run coefficients suggest a positive impact of energy consumption, gross fixed capital formation and employment on GDP, with coefficients of 0.26, 0.24 and 0.53, respectively. In addition, GDP is found to have a positive impact on nonoil-exports. The above confrims that energy plays an important role in Iranʹs economic growth. JEL classification: Q43, C32, F10 Key words: GDP, Energy Consumption, Non-Oil Exports, Bounds Test, Iran