تاثير ترجمه رمان‌هاي مدرن انگليسي بر هنجار سبكي طول جمله در رمان فارسي (موردپژوهيِ نه رمان كلاسيك و مدرن

Lengthening Effects of Some Prosodic Constituents in Persian

در اين نوشتار، تاثير ترجمه رمان‌هاي مدرن بر هنجار سبكي طول جمله را در رمان فارسي مورد واكاوي قرار داده‌ايم. در اين تحقيق، سه رمان كلاسيك(اميرارسلان، حسين كرد و سمك عيار)، سه رمان مدرن معاصر (جن نامه، سال‌هاي ابري و شاه كليد) و سه رمان انگليسي (گتسبي بزرگ، وداع با اسلحه و موبي ديك) به همراه ترجمه‌هاي آنها مورد تحليل آماري قرار گرفتند. فرضيه اصلي اين تحقيق آن است كه ترجمه رمان‌هاي مدرن( به سبك غربي) يكي از عوامل افزايش طول جمله در رمان‌هاي فارسي است. دليل اين افزايش، گرايش مترجمان ايراني به ترجمه در سطح جمله و بلندتر بودن جملات انگليسي از جملات فارسي است. نتايج تحليل‌هاي آماري نشان داد ميانگين طول جملات در رمان‌هاي انگليسي، حدوداً يك واژه بلندتر از ميانگين طول جملات در رمان‌هاي فارسي است. از سوي ديگر، مترجمان ايراني به طور ميانگين، 33/89% جملات انگليسي را در فارسي به جمله برگردانده‌اند. علاوه بر اين، ميانگين طول جمله در رمان‌هاي مدرن معاصر، حدوداً 5/0 واژه بيشتر از رمان‌هاي كلاسيك است. با تحليل داده‌هاي فوق مي‌توان چنين نتيجه گرفت كه ترجمه رمان‌هاي مدرن، در كنار ويژگي‌هاي سبكي و فرديِ رمان نويسان ايراني، يكي از عوامل موثر در افزايش طول جمله در رمان‌هاي مدرن فارسي بوده است. با اين همه، ترجمه رمان‌هاي مدرن، تاثير چنداني بر هنجار طول جمله در رمان‌هاي تاليفي فارسي نداشته است. سبك فردي مترجمان و تاثير جملات متن اصلي از جمله عواملي بوده اند كه به تفاوت هنجار طول جمله در رمان هاي فارسي ترجمه اي و تاليفي انجاميده اند. از اين رو، توصيف هنجارهاي حاكم بر كنش مترجمان، بدون واكاوي متغيرهاي تاثيرگذار بر فرآيند ترجمه- مانند عادتواره مترجم، ابزارهاي خاص كنش ترجمه و نيازهاي جامعه مقصد- امكان پذير نمي‌گردد.

Descriptive Translation Studies has opened bright perspectives to translation studies researchers. Translation norm is one of the fundamental notions in DTS. Despite the norm-based essence of the translation action, few studies have ever been conducted to investigate the norms governing the translation of English novels into Persian. This research aims at investigating the impact of modern English novels translation on the sentence-length stylistic norm in Persian novels. In this regard, three classic Persian novels, three modern Persian novels and three English novels were investigated. Based on the obtained results, the translators’ inclination to sentence-level translation and the higher sentence length average of English novels has led to the transference of long sentences into TTs. In spite of that, the translation of English novels has not considerably influenced the sentence-length stylistic norm in Persian novels. In other words, sentence-length stylistic norm in Persian translations is, to a large extent, different from sentence-length stylistic norm in contemporary Persian novels. Based on the obtained results, the translators’ personal styles and English novels sentence-length are the main factors contributing to the sentence-length stylistic norm in Persian translations. As a concluding remark, description of translation norms governing the translators’ action requires the investigation of the translator’s habitus, translation mechanisms and target culture’s needs.