ارزيابي ميزان اعتبار ترجمه فارسي تاريخ ايران از سرجان ملكم

An Assessment of Validity of Sir John Malcolmʹʹs Persian Translation of The History of Persia

سرجان ملكم (1769ـ1833 م.) ديپلمات مشهور انگليسي و سفيراين كشور در ايران سال‌هاي آغازين حكومت فتحعلي شاه قاجار بود. او در كنار فعاليت‌‌هاي سياسي و نظامي به تحقيق و سپس تاليف كتاب مهم تاريخ ايران (The history of Persia) پرداخت. اين كتاب، نخستين اثر مهم غربيان در زمينه تاريخ كامل ايران بود و لذا هم در مغرب زمين مورد توجه بسيار قرار گرفت و هم ترجمه فارسي آن در هند و ايران و پهنه پارسي زبانان. البته از همان آغاز و حتي پيش از انتشار متن فارسي آن، حساسيت‌‌هايي برانگيخت تا آنجا كه برخي را گمان بر اين است كه اين ترجمه مطابقت زيادي با اصل ندارد، بلكه آن چنان ناهمگون است كه منجر به بازگرداندن مجدد متن فارسي شده به انگليسي گرديده است. اين نوشتار در پي آن است كه ضمن توجه به ملكم و انگيزه او از نوشتن اين كتاب، ميزان مطابقت ترجمه فارسي را با متن انگليسي بررسي و ارزيابي كند.

Sir John Malcolm (1769-1833 AD), the renowned English diplomat and ambassador to Iran during the reign of Fath Ali Shah, of Qajar dynasty, undertook the research and compilation of an important book on Iranian history along with his military and political duties. The book was the foremost significant work of a Western scholar in the field of a complete history of Iran. So much attention was paid to the work in the West along with its Persian translation throughout the Indo–Iranian and Persian-speaking world. However since very beginning, even before the publication of the Persian text, a sort of sensitivity was raised by some who believed that the translation did not match the actual text sufficiently; even, some scholars believed, it was so inharmonious with the source text that resulted in a new English translation of the Persian text. This article, by examining Sir John Malcolm’s work and his motive for writing the book, has tried to evaluate the conformity of the Persian translation with the English text.