ابعاد معناشناختي «بايد»در زبان فارسي

Semantic Aspects of "bayad" (must) in Persian

بايد از جمله مقوله‌هاي واژگاني در زبان فارسي است كه به طور جدّي با مقوله معنايي وجهيت گره خورده و از اين روي، داراي ابعاد معناشناختي پيچيده و قابل تامّلي مي‌باشد. در مقاله حاضر با بررسي و تحليل شواهدي از زبان فارسي معاصر، برخي از ابعاد معناشناختي و كاربرد شناختي مقوله بايد در اين زبان مورد مطالعه قرار گرفته است. اين بررسي نشان مي‌دهد كه مقوله ياد شده، منتقل كننده طيف گسترده‌اي از معاني وجهي در زبان فارسي مي‌باشد. در اين ميان در حالي كه معاني وجهي معرفتيِ مقوله بايد بسيار محدود است، اين مقوله، داراي انواع مختلفي از معاني وجهي كنشگر محور مي‌باشد. مسيله‌اي كه ظاهراً با تحليل‌هاي در زماني قابل توجيه است. تنوع معاني وجهي بايد را مي‌توان با چارچوبي كاربردشناختي، شرح و توصيف نمود و آن را زاييده تاثير بافت‌هاي مختلف بر معناي اين مقوله و مرتبط با عناصري چون زمان دستوري و نشانگرهاي وجهي دانست.

“ba:y?d” as a lexeme in Persian is interwoven with modality, a semantic category and therefore has a complicated and thought- provoking semantic nature. This paper uses some evidences from contemporary Persian to investigate the usage of this lexeme and some of its semantic and pragmatic aspects in this language. The results indicate that this lexical category can convey a wide range of modal meanings in Persian in different contexts. While “ba:y?d” is widely used to transfer agent- oriented modal meanings, it has a limited number of speaker- oriented or epistemic interpretations. It seems that this pattern of use can be explained through some diachronic considerations. Using a pragmatic framework, one can study the diversity of the modal meanings of this category in a convincing way. Such a framework provides supporting clues for considering of the indispensable role of context and also factors like tense and modal hedges in analyzing the semantic aspects of “ba:y?d”.